Gisteren 6 juli zijn mijn vrouw en ik naar de 2 Q's getrokken, om de volgende Hacowa (nummer 101) te verkennen. Over de wandeling later meer, als ze in een definitieve plooi ligt en als we ze ook met de groep gestapt hebben. Beginpunt is Blaregnies geworden, eindpunt Montignies-sur-Roc.
De verplaatsing:
Halle - Quévy 3729 8:17 9:08 +8 (2706 - 61042)
Aulnois - Blaregnies [96a] 9:25 9:29 +3 (ab 3634)
Montignies-sur-Roc - Roisin [28] 15:25 15:45 stipt (ab3781)
Roisin - Quiévrain [29'] 15:50 16:08 stipt (ab3781)
Quiévrain - Braine-le-Comte 1716 16:13 17:05 +3 (2138 - 51045)
Braine-le-Comte - Halle 3667 17:11 17:28 +3 (261)
De IR naar Quévy staat aangekondigd met 7 minuten vertraging. En het lijkt er niet op dat veel van die vertraging zal worden afgeknauwd. Het aanzetten van de trein doet me vaag denken aan mijn laatste ritje met een stoomloc, de stops nemen veel tijd in beslag, ondanks het kleine aantal reizigers, kortom, in Quévy bedraagt de vertraging nog altijd 8 minuten, en dat zonder hinder onderweg. Veel valt er over de reis niet te vertellen. Net voor Jurbise wordt de overstap aangekondigd voor de reizigers naar het vroegere Parc Paradisio, met de ondertussen onmogelijke naam.
De busrit verloopt in een stokoude Van Hool A500. We hebben zowaar 3 medereizigers! Ik kan de bus fotograferen Pas en service en zo zal hij ook vertrekken. In Blaregnies is de film nog altijd niet aangepast. Veel kans dat je hier in de verkeerde bus stapt, is er niet, maar wel dat je hem laat doorrijden omdat je denkt dat het een lege rit is. Deze lijn is in dienst gekomen in 1984, als vervangingslijn (als doekje voor het bloeden) voor de verdwenen halten op lijn 96, meer bepaald Genly en Blaregnies. Genly is ondertussen terug, Cuesmes is dan weer verdwenen. Overigens lijkt het me toe dat de invoering van lijn 96a meer kaderde in een reorganisatie van de busbediening in dat landelijke gebied ten zuiden van Mons, dan in een echte bekommernis om de arme klantjes van de weggevallen halten tegemoet te komen. In de bus worden de halten aangekondigd op de tickertape, maar helemaal nauwkeurig verloopt dat nog niet.
Het vergeten stukje België dat we vandaag aandoen, is een beetje een paradijs voor spoorweghistorici, zowel voor wie van trams als van treinen houdt. Het NMBS-Station Quévy (met TEC-halte Aulnois SNCB) was een bijzonder herkenbaar punt voor vele reizigers naar het zuiden (o.a. Parijs, maar ook Lourdes) omdat de treinen daar vaak van loc moesten wisselen. Het station is dan ook immens groot, met vroegere douaneafdeling, maar ook met een buffet dat tijdens de locomotiefwissel (en douanecontrole) gretig bezocht werd door dorstige klanten, en dat letterlijk op alle uren van de dag en de nacht. Vandaag staat het station er belabberd bij, in schril contrast met de immense trein die ons net als enige reizigers in Quévy heeft afgezet. Er was een plan om die onnodig lange treinen niet meer tot hun huidige eindpunten te laten doorrijden, ten koste van een overstap op een kortere trein, in dit geval in Mons, en dat zou niet eens een gek idee zijn. Het zou al minstens een volledig rijtuigenstel M6 kunnen vrijmaken.
Ook de tram heeft hier geschiedenis geschreven: tot 1958 zouden we hier gebruik hebben kunnen maken van autorails die reden tussen Eugies en Harveng, en die in Eugies aansluiting gaven op de elektrische trams naar Frameries en Mons. Vandaag is er niet bijster veel meer terug te vinden van dit lijntje, tenzij duidelijke sporen van een oude trambedding door het veld tussen Blaregnies en Aulnois (Quévy).
Onderweg lopen we langs "Le Terminus" in Erquennes: de gebouwen die ik nog kon fotograferen hebben de onmiskenbare NMVB-look. Het is trouwens bijna ongelooflijk dat deze lijn door een ongelooflijk ruraal gebied in 1931 geëlektrificeerd werd: dat rekte de doodstrijd waarschijnlijk tot in 1966.
Op het einde van de wandeling komen we dan weer in de buurt van wat ooit in een tabel 90A van de NMBS gegoten werd: Jurbise - Cambrai. Vanin de bus vangen we een glimp op van een mooie bakstenen spoorwegbrug en van het vroeger stationnetje van Roisin-Autreppe. Deze bedding is wel nog prominent herkenbaar op de topografische kaart. Volgens de buschauffeur is ze trouwens ook al geraveliseerd.
Montignies-sur-Roc lag een eindje verwijderd van de spoorlijn, en wordt vandaag bediend door een variant van lijn 7 (Quiévrain - Mons) met een flinterdunne dienstregeling, en door lijn 28, die ons eerst naar Roisin zal brengen, en vandaar als lijn 29' naar Quiévrain zal rijden. De bus lijkt al even stokoud als die van vanmorgen. Het is een Mercedes O405 N2 met keiharde vering en rammelend interieur, vooral op de vele kasseistroken waarmee we de renners van de Ronde van Frankrijk vandaag de loef proberen af te steken. De gele posthoorns in de bekleding van de stoeltjes bevestigen dat het hier om een tweedehandse Postwagen uit Duitsland is. Het is eens wat anders.
Ik heb op infotec opgezocht wat een ritje Montignies-sur-Roc - Quiévrain zou moeten kosten: 2 zones, maar dat kan ik nauwelijks geloven. Ook de chauffeur lacht eens hartelijk: hij houdt het op 4 zones, wat me inderdaad al wat redelijker lijkt. We passeren dus langs het oude tramdepot van Roisin, dat vandaag onderdak biedt aan 3 bussen. De trams verdwenen al in 1954, de chauffeur uit ook zijn bezorgdheid over het voortbestaan van de stelplaats en van de busbediening in de streek tout court. Ik weet niet of de wolken over de toekomst van de landelijke buslijnen van de TEC ondertussen al wat opgetrokken zijn. Zelf zijn we de enige reizigers, maar onderweg kruisen we een bus richting Roisin, en die heeft toch wel een 8-tal klanten mee.
De chauffeur kent zelfs de uren van de aansluitende trein in Quiévrain. Het is een goede aansluiting, als we niet in panne vallen, grapt hij. Maar dat gebeurt niet, en we komen zelfs nog iets te vroeg aan. Quiévrain ziet er al bij al een gezellig stadje uit; het is me een raadsel waarom het station er zo aftands uitziet: veel ramen en deuren van dit indrukwekkende gebouw zijn gewoon dichtgemetseld. De container die voorlopig als station dienstdoet (maar op dit moment van de dag leeg lijkt) is een dwergje, naast de reus die net als het station van Quévy destijds onderdak moest geven aan de douane.
Ook deze trein (12 M4) loopt onderweg wat vertraging op: in Braine-le-Comte gaat het al om 3 minuten. Ook nu vraag ik me af of de loc van reeks 21 haar taak wel ten volle aankan, en of het nodig is dat dit lange rijtuigenstel (dat tussen Brussel en pakweg Tienen wel onontbeerlijk is!) vanuit Quiévrain moet vertrekken. Het spaart ons natuurlijk een overstap uit, maar ook nu lijkt het sterk op overdaad. Hoe de TBG's er moeten in slagen om in de stations tot Mons ingestapte reizigers te controleren en eventueel in regel te stellen, is me trouwens een raadsel. Maar we krijgen toch controle, en dat kan ik alleen maar toejuichen. Zelf heb ik 's morgens trouwens twee biljetten Quiévrain - Halle afgeprint.
In Braine-le-Comte staan 2 klassieke bordeaux stellen klaar als CR naar Leuven. We stappen vooraan in, in stel 261. Een van de TBG's uit de IC is ook overgestapt, en begint meteen na Hennuyères aan de controle. Hoe waarschijnlijk is het dat het voorzien is dat een TBG die met de IC is meegekomen, meteen TBG wordt van de aansluitende CR? Wat gebeurt er dan als die IC vertraging heeft? Of is dit ook een ingebouwde bron van vertraging? De IC heeft zijn 3 minuten vertraging trouwens doorgegeven aan de CR. In Halle is daar nog geen minuut af.
Ik vraag me na vandaag af of al de blabla over veel te ruime dienstregelingen wel terecht is. Twee van de drie treinen hebben buiten de spits en zonder aanwijsbare reden zelfs nog wat extra vertraging opgelopen, een derde heeft zijn vertraging gewoon gehouden. Dat het vandaag om 2 zware treinen ging, en dat de locs toevallig een baaldag hadden, is misschien ook wel een verklaring. Maar kan men die standaarddienstregelingen echt aanhouden voor alle types treinen: ms 96 zullen het wel wat sneller doen dan een stel M6, en met 6 rijtuigen aan de haak heeft zo'n 21 misschien ook wel minder last dan met 12. Nu de verschillende verbindingen meer en meer met gediversifieerd materieel gereden worden, is het misschien ook nodig om de dienstregelingen in functie van het gebruikte materieel op te stellen? Met misschien wat minder rijtijd voor de snelle samenstellingen, en wat meer voor de logge. En wat meer geheugenwerk voor de reiziger…
Foto's van de verkennende tocht kun je vinden op: http://s62.photobucket.com/albums/h98/o ... s-sur-roc/
Eén foto toch van de oude tramloods in Erquennes:
