6 juli 2023 Comblain-la-Tour - Xhoris

[overweg13]

We stapten 14 à 15 km van Comblain-la-Tour naar Xhoris, langs het wat in de vergeethoek geraakte pad Ourthe-Néblon. Het werd een erg goede, nogal zware tocht en ook het OV deed het tamelijk goed. Lees het op http://blog.seniorennet.be/overweg13/ar ... ID=2551373.

Veel kijk- en leesgenot.

[Paul]

Dank weeral voor het puike verslag, Vic.

Die eigennamen met "xh" zijn een interessant fenomeen. Je vindt ze alleen in de ruime omgeving van Luik (Xhendremael, Fexhe-le-Haut-Clocher, Moxhe, Cerexhe, Xhoris, Xhoffraix, enz. enz.). Ze houden verband met de vroege taalontwikkeling aldaar en het schijnt dat alleen rasechte Waals-dialectsprekers van de regio ze correct kunnen uitspreken, het is iets tussen een h-aspiré en een glottisslag in.

Ik vond daarover een interessant artikel uit 2018 in Le Soir: https://www.lesoir.be/164161/article/20 ... noms-en-xh

[overweg13]

Dank weeral voor het puike verslag, Vic.

Die eigennamen met "xh" zijn een interessant fenomeen. Je vindt ze alleen in de ruime omgeving van Luik (Xhendremael, Fexhe-le-Haut-Clocher, Moxhe, Cerexhe, Xhoris, Xhoffraix, enz. enz.). Ze houden verband met de vroege taalontwikkeling aldaar en het schijnt dat alleen rasechte Waals-dialectsprekers van de regio ze correct kunnen uitspreken, het is iets tussen een h-aspiré en een glottisslag in.

Ik vond daarover een interessant artikel uit 2018 in Le Soir: https://www.lesoir.be/164161/article/20 ... noms-en-xh

Ik heb het nu eens rustig doorgelezen en het is inderdaad een erg interessant artikel. Zelf had ik me voor de uitspraak gebaseerd op sites waar je de uitspraak kunt opzoeken en op de Erfgoedbibliotheek van de Belgische Gemeenten. Daar las ik: In de 10de eeuw Scurcitas, in de 12de eeuw Scorices, in de 14de eeuw Xhorice: van het Germaanse schuur, dat geromaniseerd werd tot scuritia. Ook vind ik dat de inwoners Xhorisiens (spreek uit: Horiziens) genoemd worden.

[Paul]

Inderdaad, het gaat om Latijnse woorden met sc, die in het Frans evolueerden naar ch en in het Oost-Waals naar h.
Duidelijk voorbeeld is Latijn musca (vlieg), Frans mouche, Waals mohe. En om aan te geven dat die h wel degelijk uitgesproken moet worden, is de schrijfwijze xh ontstaan, althans in toponiemen en andere eigennamen (Moxhe).

Ik moet mijn vorige bericht enigszins corrigeren. Wat in de Franse klankleer h-aspiré genoemd wordt is identiek hetzelfde als een glottisslag. Bijvoorbeeld le hibou, uitgesproken als le 'iboe, in tegenstelling tot de h-muet, die helemaal niet uitgesproken wordt (l'heure, uitgesproken als leur). Maar xh is een uitgesproken, aangeblazen h, die in het Frans niet voorkomt maar in het Luikse Waals wel degelijk.

Vergeef me deze taalkundige uitweiding op een treinenforum . Hoewel, er is een treinstation in Fexhe-le-Haut-Clocher: als kenner spreek je uit: Fehe, en niet Feks.