toen en nu

[Peter Eijkman]

Hierbij de foto's behorende bij het vorige bericht.

[Peter Eijkman]

Afgelopen weekeinde kwam ik in een oud fotoboek tot mijn eigen verbazing foto's tegen van de excursie (Balade??) die ik eind jaren '80 heb gemaakt naar Henegouwen- helaas zaten er geen negatieven bij, zodat ik ze heb moeten inscannen; daardoor is de kwaliteit matig, temeer daar het weer die dag ook niet "fotogeniek" was. Ik ga er toch een paar posten, waarbij een tweetal van asfalt op het spoor bij Jonction en de kruising met de Rue de Mons/ Rue Albert 1er.
Hierover heb ik een vraag. Waarom gebeurde dit? Uit slordigheid: gaten dichten en daarbij denken "dit spoor is toch niet meer gebruikt" of was dit welbewust door de gemeenten gedaan om te zorgen dat het spoor niet meer gebruikt kon worden? Het viel me destijds al op dat dit bij zeer veel baanvakken gebeurde.
Dan nog een foto van Anderlues stelplaats waar auteur dezes tussen de toen nog zeer nieuwe BN's loopt, een tweetal foto's van Gosselies Faubourg met de toen net prachtig gerestaureerde PCC 10409 en de stelplaats aldaar. Deze had eigenlijk nog maar 1 spooraansluiting en dan ook nog zonder bovenleiding. Door de ASVI werd dit opgelost door losse sporen OP de straat te leggen met een oplegwissel- moest men naar het andere losse spoor, werd het opleg wissel met een kraan en handkracht(!) verplaatst en met twee bouten vast gemaakt. Vervolgens rolde men vanuit het depot een groot "verlengsnoer" uit en sloot dit aan op een contactdoos bij een van de draaistellen en ziet: de tram kwam "aan een touwtje" in beweging... Je gelooft het niet tot je het zelf ziet! En tot slot twee zwart-wit foto's uit Peronnes (lijn 90) mat de toen al dichtgemetselde stelplaats, maar wel met gloednieuwe sporen en bovenleiding.

[Peter Eijkman]

Na diverse omzwervingen vandaag weer terug naar Charleroi. De plaatselijke stelplaats is in 1983 opgeheven en afgebroken. We zien de stelplaats, vervolgens het niet veel mooiere "gedrocht " dat er nu staat, dan de wissels die leiden naar de stelplaats in de Rue de Grand Central, en vervolgens het andere einde van die straat op de hoek van de halte Viaduc. Wat trouwens zeer opvalt is dat op de oude foto's overal zeer grote "billboards"( reclame affiches- wat is hier het juiste Vlaamse woord??) te zien zijn aan de gevels, maar dat deze anno nu vrijwel afwezig zijn. Is dit politiek besluit ,of wil men in Wallonië dit niet meer vanwege de crisis- Ik ben zeer benieuwd!

[Peter Eijkman]

Nu de heropening van de tram naar Gosselies dan echt zeer dichtbij komt is het des te interessanter eens een blik op twee verschillende verledens van de Place Albert premier in Gosselies te werpen: toen de boerentram nog reed, en uit 2009; toen men nog moest aanvangen met de her-aanleg. Eerst uit eind jaren '70 de toenmalige Terminus van lijn 62.Deze reed toen nog niet naar Faubourg (dat deed lijn 60) , maar keerde op de Place Albert. Dan , uit februari 1983 een museumwagen van de ASVI , komend uit Trazegnies, waar deze museumvereniging toen gevestigd was, de Place opdraaiend onderweg naar Charleroi. Het hoekhuis is in Maart 2009 verdwenen, maar de bovenleiding is ( zelfs gemoderniseerd!!) nog aanwezig, en dat geldt ook voor de sporen- zei het dat deze half onder het asfalt zijn verdwenen en nog maar vaag zichtbaar zijn. Berijdbaar zijn ze uiteraard niet meer... Dan een wat vertekende foto van de boog waar lijn 62 zijn terminus had- In Google earth treden deze vertekeningen steeds op vanwege de 360 graden camera, in Google Maps is dit door verbeterde software(?) niet het geval; maar dan is downloaden weer veel ingewikkelder... Vervolgens zien we het ook in het asfalt opgenomen dubbelspoor richting Jumet/ Charleroi , gemaakt in Mei 2009. De bovenleiding is weg, maar links staat nog wel een zware afspanmast vlak langs de huizen, en tenslotte de sporen samenkomend op de Place richting Faubourg. In 2013 is de place voorzien van een vrije trambaan met verhoogde halte, en het standbeeld van Albert 1 is enige meters verplaatst. Uiteraard zijn alle aansluitingen en wissels nu echt weg.... Voor de liefhebbers die vast een stuk sfeer willen opsnuiven van de heropening : tussen Charleroi Piges en Jumet is hier de eerste rit te vinden met een BN.http://www.youtube.com/watch?feature=pl ... OkE-nTqTzQ .En ook van het gedeelte Jumet-Gosselies is HIER een proefrit te vinden: http://www.youtube.com/watch?feature=pl ... HbXNISuGcw Tot slot ook nog een derde- met de volledig vernieuwde terminus in Gosselies Faubourg: http://www.youtube.com/watch?feature=pl ... egp6OlYa48 . Genieten maar!

[Peter Eijkman]

Hier een plaat met meerdere "lagen" . We staan op de Rue de Mons voor de kruising met de Rue Louis Delattre in Fontaine L'eveque. We kijken richting Charleroi; twee lijnen 92 passeren elkaar bij de overgang naar de andere zijde van de weg. Van links uit die Rue Louis Delattre komt de verbindingsboog met de Terminus van lijn 63- het overloopwissel op de voorgrond dient uiteraard om kop te maken richting Charleroi en het Depot aldaar. Een en ander maakt de indruk van grote drukte, en de late avondzon geeft veel sfeer. In 2012 is de zelfde plek geasfalteerd, en ziet er strak modern uit. Dat mag ook wel, want jaren lang is hier gegraven aan de Metrotunnel. Die ligt onder de rechter rijstrook en buigt na de "Match" bij het tweede verkeerslicht naar rechts. Heden rijdt hier dus nog steeds een tram, al is die niet langer zichtbaar...

[Peter Eijkman]

Nog twee plaatjes van dit zelfde punt voor en tijdens de Metro aanleg. Eerst de plek waar het spoor van lijn 63 bij dat van lijn 89/90 en 92 aantakte met daarachter het overloopwissel- we kijken richting Anderlues. Daarbij valt op dat de tram op "verkeerd" spoor staat (de Wattman staat aan de Charleroi zijde en de koplamp brandt ook aan deze kant, terwijl de richtingfilm zegt dat de tram richting Thuin rijdt....-leuk raadsel!) , en vervolgens het "zwarte gat van Charleroi", waar al die miljarden nutteloos in gesmeten werden....De tram is op weg naar Thuin; de trams in de richting Charleroi reden aan de andere zijde van de sleuf. Uiteraard was de verbinding met lijn 63 reeds verbroken.

[Peter Eijkman]

Terug in Charleroi nemen we een kijkje bij de halte Viaduc. Deze halte dankt zijn naam niet aan het viaduct dat zichtbaar is boven de weg (dat is de kleine ring van Charleroi die ongeveer gelijk met de eerste Metro werken werd aangelegd voor de alles verslindende "Heilige Koe"), maar de straat zelf is een viaduct over de hoofdsporen van Charleroi der NMBS. Ten eerste een foto uit de nadagen van de halte, waar zo juist een "Boucle" lijn 65 vertrokken is vanaf Prison en Viaduc de Rue de Mons op. In de andere richting werd de ringlijn 66 genoemd. De sporen rechtsaf waren al buiten gebruik; de trams richting Gosselies vertrokken al vanaf Beaux Arts en Piges op de Metrosporen. De lichtbak voor rechtsaf slaande trams functioneert nog wel, maar dat was niets bijzonders: jaren na opheffing van de laatste trajecten brandden soms de seinlampen nog rood, groen of wit, terwijl de rails al opgebroken was...De andere kant op twee maal lijn 90 naar Eden, vanuit tegenovergestelde standpunten. Dan een "special", komende van Eden direct NA de sluiting van deze terminus, met aan de haak een wagen met opgebroken materialen van dit eindpunt onderweg naar de stelplaats Anderlues. Als je goed kijkt kun je aan het rode letterbordje bij de koplamp met een "A" zien dat deze wagen daar thuishoort..., wagens uit Jumet hadden een J en uit Charleroi "Ch". En tenslotte de situatie zo als die nu is- weer van twee richtingen gezien.

[Peter Eijkman]

Van Charleroi naar Maurage: de grootst mogelijke afstand binnen het net van Henegouwen, nadat de groep Mons (Bergen) was opgeheven.
We zien de Terminus driehoek in begin jaren '80. Allereerst staat lijn 80 op een van de meest deprimerende foto's ooit gemaakt van het hele Henegouwse net- grote plassen , modder, stromende regen en dreigende luchten, om over de achtergrond nog maar te zwijgen! Een "voorbode" van de inktzwarte toekomst...Toch is de sfeer van depressie, verwaarlozing en komende grote werkloosheid zelden zo goed getroffen ! Het zelfde punt in 2012 ziet er aanzienlijk vriendelijker uit (beter weer) , maar ook veel leger. Tussen de bomen is vaag nog een boog van het oude viaduct zichtbaar. Na een wending van ons standpunt met 90 graden zien we de beginhalte van lijn 80. Maar de tram is er een van lijn 30, die normaal haar terminus had in Bracquegnies; het kwam nu en dan voor dat enige ritten werden doorgevoerd naar Maurage. Op de allerlaatste dag in 1986 gebeurde dit ook met de laatste rit.... De bus is er een van lijn 82, de rail loze opvolger van de tram naar Mons (Bergen) waarvan het spoor aan de linkerzijde van de weg doorliep. Als we ons dan weer volledig omdraaien zien we een verbouwde SJ zojuist vertrokken van de beginhalte naar La Louviere/ Mariemont/Trazegnies en Charleroi. Een rit van meer dan twee uur door een prachtige omgeving en de langste van het hele net! Op de foto van de huidige situatie is na ruim 30 jaar nog steeds duidelijk te zien waar het spoor lag...(als het al niet nog gewoon ONDER het asfalt aanwezig is).Ook de bovenleiding paal staat er nog en is nu straatlantaarn- er is echter wel een aanbouw +garage aan het huis links toegevoegd. Aan het ook nog steeds aanwezige witte hek is te zien dat deze garage precies op de trambaan staat. Ook van lijn 30/ 80 zijn beelden beschikbaar : http://www.youtube.com/watch?v=oljghCh7 ... detailpage ,en voor een EXCLUSIEVE rit door het domein van Morlanwelz/ Mariemont: http://www.youtube.com/watch?feature=pl ... kvKUcLRqhI

[Peter Eijkman]

Vooruit! 't is mooi weer en vandaag een vrije dag, dus dan maar eens het hoogtepunt van het Henegouwse net: Het Domein van Mariemont in Morlanwelz (spreek uit Morlanwee is mij zeer vaak verteld...) Welz is oud Frans voor Woud (zie ook het Duitse Wald) en dat is dan ook te zien. Een prachtige dag voor een wandeling, dus we lopen eerst een stuk over een mooi wandel/ Ravelpad( voor de niet Belgen: een door de overheid gesubsidieerd pad voor wandelaars en fietsers op een voormalige tram of treinbaan.) Deze twee platen zijn ter hoogte van het NMBS station Morlanwelz bij de beroemde trap...Dan gaan we een twee kilometer terug en komen aan bij Mariemont Gare met en zonder tram; dan een opname van deze halte- een lijn 30 komt ons tegemoet op het dubbelspoor, terwijl het hooggelegen enkelspoor dat van lijn 80 is naar Morlanwelz ,vervolgens een iets wijdere opname van dit prachtige splitsingpunt -er ligt hier nog rails Dat is goed te zien op de foto in het sub forum SNCV- restanten. Dan een luchtopname van de voormalige trajecten (in rood lijn 30 en blauw lijn 80). Hierna de tunnel van lijn 30 met en zonder rails; lijn 31 komend uit die tunnel, lijn 30 uit het woud komend bij Het witte huis, het witte huis nu..dan gaan we terug naar lijn 80 onder de Pont de la Reunion, vanaf die brug zien we in 2012 links beneden de overwoekerde trambaan naast en licht boven het treinspoor; de beroemde trap bij Morlanwelz SNCB. Die trap is niet meer terug te vinden- de loop route naar en van het station is een lelijke betonnen kolos uit begin jaren 80 met ernaast nog een kleine trap van het oorspronkelijke ontwerp .Dan ter oriëntatie nog een luchtopname terplaatse ,en als afsluiter de bocht bij het station, die nu ook onderdeel van een RAVEL is, waarbij als herinnering de bovenleidingsmasten ( net als in het begin) zijn blijven staan en nu als straatverlichting dienst doen.

[Peter Eijkman]

Weer terug in Charleroi ( de techniek staat voor niks...) komen we aan op een zeer triest eindpunt: Prison. Als in de Jaren '60 het Zuidelijke gedeelte van het net naar ondermeer Marcinelle wordt opgeheven raakt station Charleroi Sud tramloos. Pas met de komst van de Metro Leger na ingebruikname van Beaux Arts en de tak van daar naar Sud zullen er weer sporen op het stationsplein verschijnen- daarmee hebben we ook gelijk het misschien wel ENIGE positieve punt van die Metro te pakken....Om toch een nog enigszins fatsoenlijke verbinding vanuit het centrum met Sud te verzekeren legde de NMVB aan de overzijde van de rivier de Sambre een vanaf de Place de Tramways ( ja zo heette en heet de plek van de voormalige stelplaats echt!) komende lus om de plaatselijke gevangenis aan de Quai de Flandre heen. Vanaf deze plek dienden de reizigers dan lopend over de brug het stationsplein te bereiken. Zelden zal een terminus zo'n toepasselijke naam hebben gehad als Prison: je kreeg prompt het gevoel van "Ga direct naar de gevangenis, ga NIET langs Af, U ontvangt geen 200 Euro...!" Vooral met slecht weer hing op de winderige Kaai een deprimerende, haast grimmige sfeer. Je kwam hier niet voor je plezier! De terminus lus had geen uitwijkspoor, waardoor vooral bij verstoringen de volgorde van de trams danig in het gedrang kwam. We zien dan ook maar liefst een drietal wagens achterelkaar , met voorop een "Boucle du Jumet" lijn65, dan een opname van een onbekende S-wagen gefotografeerd vanop de andere oever (stationsplein) en tot slot de situatie nu. In 2012 is de gevangenis al lang geschiedenis, en vervangen door hoogbouw. In de achtergrond daalt een TEC BN af naar het(toen nog) eindpunt Sud. Vreemd genoeg volgt de busbaan (zie het rode asfalt) precies de voormalige tramlus...!

[vasonline]

Bedankt voor de mooie teksten en vergelijkingen te maken
+1

[Peter Eijkman]

Bedankt voor de mooie teksten en vergelijkingen te maken
+1

Zeer graag gedaan! Wat echter jammer is in dit forum is dat er geen soort van "E-book" gemaakt kan worden...-Althans niet hoe ik dat kan uitvinden! Door het format van dit onderwerp moet ik helaas iedere maal op mij zelf reageren als ik een nieuwe reportage wil posten, waardoor de foto's maar een klein oppervlak kunnen beslaan. Het liefst zou ik zien dat de redactie een mogelijkheid zou scheppen ook foto's van meer dan 800 pixels en langere verhalen/ E-boeken mogelijk zou maken...

[Peter Eijkman]

In Souvret (ruwweg halverwege Trazegnies en Roux) lag een grote kruising met bogen in 3 richtingen. Ook hier had de NMVB weer allerlei rare manieren bedacht om die bochten te nemen via linker -en tegenspoor .Ooit kwamen hier een 6 tal lijnen elkaar tegen, maar in de nadagen waren er dat eerst 3 (57, 63 en 41) en toen nog 2 (57 als korttrajectdienst van 63 reeds opgeheven..), en tenslotte alleen lijn 63 tot 1986. Eerst laat ik een tekening zien van de sporensituatie op deze fameuze kruising, dan zien we een lijn 57 de boog vanuit de richting Courcelles naar Charleroi inrijden terwijl op de achtergrond lijn 41 arriveert, gevolgd door een plaat van hetzelfde punt in de 21e eeuw.. En dan een aantal foto's van kruisingen van de lijnen 41 en 63 (of andersom) met steeds de zelfde situatie nu.

[Peter Eijkman]

De volgende uitstap brengt ons naar Trazegnies. We starten onze reis aan het Depot- 3 jaar na het opheffen van lijn 41 werd dit in 1989 gesloten, maar niet afgebroken. We zien de stelplaats eerst in bedrijf rond 1983, en daarna in 2012.. Grote stilte aan de Rue de la Croisette, maar ook nu liggen de "fossiele" sporen op het terrein nog te wachten op een tram die nooit meer komen zal.... Ook vanuit de lucht zijn de sporen op het voorterrein nog goed te zien! Uit de foto blijkt tevens dat er nu een boerenschuur of iets dergelijks in is gevestigd, getuige de silo's naast het depot. Eigenlijk wel toepasselijk: Van "boerentramschuur"naar boerenschuur...Let ook op de nog ALTIJD aanwezige seinlichten aan de inrit! Vervolgen we onze reis naar de Terminus, komen we iets verderop in die Rue de la Croisette de oprit tegen naar het speciaal voor de tram gebouwde viaductje over het spoor. Anno 2013 zijn natuurlijk tram en trein beide verdwenen. Als er een oprit is, moet er uiteraard ook een afrit zijn: zo'n 200 meter verder zien we lijn 41 op die afrit (of, zo U wilt de andere oprit ) In 2013 staat een poort op het tracé, waarachter een opslagterrein voor Pallets. Nog weer 500 meter verder komen we toe op de tot 2 juni 1985 in gebruik geweeste Terminus. Na die datum werd lijn 41"tijdelijk" ingekort tot Roux, alwaar de sporen van de kruisingen vernieuwd zouden worden- wat uiteraard NIET gebeurde...Het eindpunt oogt in 2013 nauwelijks veranderd, alleen een van de huizen links lijkt te ontbreken. Vanuit de Terminus was een spoorverbinding met lijn 80 naar Maurage. Die laatste komt op ons afrijden uit Courcelles, en zal na de kruising weer eens een van die bekende "slingers" naar de andere zijde van de weg maken. Op de actuele foto uit 2012 is nog goed te zien waar de rails lagen- helemaal als we deze kruising tot slot nog eens uit de lucht bezien.

[Peter Eijkman]

Eigenlijk hadden we eerder aandacht moeten besteden aan het dorpje Roux, waar ook een gigantisch rangeerterrein plus ateliers van de NMBS te vinden zijn.
Het "rangeerterrein " van de SNCV was iets bescheidener, maar daarom niet minder interessant..., al was het maar omdat hier het "grote opheffen" begon. In de loop van 1984 werd duidelijk dat de grote wisselplaats alhier aan het eind van haar levensduur was en dringend vervangen moest worden. De directies van de groep Centre en Charleroi waren tegen deze tijd desperaat om financiën- het grote Metro fiasco slokte al het geld op, en voor baan en materieel was niets meer beschikbaar- In haar wanhoop besloot men dan maar lijn 41 in te korten tot Roux en lijn 80 via Gosselies om te leggen. De bazen deden een beroep op hun collega's in de rest van België, waarna een stroom van oude Van Hool en Fiat bussen uit alle windstreken richting Henegouwen op gang kwam (waar ook weer geen onderdelen mee kwamen, zodat na een 5-tal jaren het probleem zich zou herhalen; maar dit terzijde..!), en zo werden lijnen 80 en 41 op een belangrijk gedeelte van hun tracés "gewurgd". Nu kwamen alle gemeenten in het gebied van de NMVB Henegouwen op het idee maar eens die lastige tram niet meer te subsidiëren, en zo begon de grote afbraak , met uiteindelijk in 1988 de laatste opheffingen van het net Henegouwen- met EEN uitzondering vanwege politieke redenen: de lijn 90, waarover nog jaren gesteggeld zou worden tot de opheffing van de NMVB zelf, en de splitsing van de opvolger TEC. Als eerste laat ik weer een tekening zien van de ( gecompliceerde) sporensituatie in Roux. Daarna zien we lijn 80 toekomen aan de "Gare de Roux": op de voorgrond de sporen van lijn 41 naar het dubbelsporige tracé op de Rue de Marcienne . Dan die zelfde straathoek in 2012 , en lijn 41 vertrekkend naar Trazegnies. Na 2 juni '85 zou deze alleen nog aan DEZE zijde van het stopbord te vinden zijn. De boog naar rechts om de hoek is die naar de vorige foto van lijn 80. Nu ziet de zelfde plaats er niets anders uit. Dan gaan we een klein stukje de Rue des Allies in en komen de bijna op zijn terminus aangekomen lijn 41 tegen, en zo'n 25 jaar later is ook hier bijna alles hetzelfde... Als we een foto met een bus plaatsen heeft dat natuurlijk een reden: in onze rug zijn de vorige foto's genomen; we kijken nu de helling af en zien een BUS 80, die van 1980 tot 1983 het tracé naar Courcelles verzekert, terwijl een weinig zielig de gelijkgenummerde tramlijn onder aan de helling dient te wachten.... In deze maar liefst 3 jaar werden de sporen van lijn 80 tussen Roux en Courcelles vernieuwd voor de BN's, waarna lijn 80 nog voor 1 jaar terugkeerde op haar oude route. BN's hebben er echter nooit gereden, en de afloop is bekend: opgeheven! Toen op 1 november 86 ook lijn 30 was opgeheven werd lijn 80 omgelegd via Gosselies en ingekort tot Trazegnies; ook daar was het de bedoeling de baan te vernieuwen voor de BN trams, men is er ook vrolijk aan begonnen, maar in '88 werd besloten niet verder te investeren: exit Boerentram... De helling is hetzelfde in 2013- met bushalte, maar de tram zal nooit meer de heuvel opklimmen! Maar wacht!, wat zegt de tekst op het oranje bord??? 'T is een raadsel....!!!!