Het Groot Belgisch Treinen Forum

Misschien wijk ik hiermee echt te ver af van het topic (zo ja, verplaats maar), maar ik heb eens gecontroleerd of West-Vlaanderen echt zo achteruitgestoken is, afgaand op bovengevoerde discussie: hoe vaak worden de twee grootste steden per provincie met elkaar verbonden?

Ik heb onderstaande criteria gebruikt:
1) Hebben de twee grootste steden van de provincie elk een station?
2) Hoe vaak worden deze steden rechtstreeks verbonden op weekdagen (buiten de spits)?
3) Hoe vaak worden deze steden rechtstreeks verbonden in het weekend?
4) Gemiddelde snelheid van de verbinding (Gebaseerd op de afstand in vogelvlucht tussen de stations, en de reistijd van de snelste verbinding op weekdagen buiten de spits), omdat een IC-trein een betere dienstverlening is tussen deze steden dan een stoptrein.

(Disclaimer: ik heb deze criteria gekozen omdat ze makkelijk en objectief zijn. Je kan natuurlijk beargumenteren dat je het belang van tussenliggende steden, invloedssferen van buiten de provincie, relatie tussen de steden, aantal pendelaars, belang van elk van de steden,... ook mee moet nemen, maar deze factoren zijn veel moeilijker kwantitatief te bepalen. Vandaar deze 'beknopte' versie: hoe makkelijk geraak ik van de grootste naar de tweede grootste stad van de provincie?)

Rang_Provincie_______Stad 1 - Stad 2____________#(week)__#(weekend)__Gem. snelheid (km/u)
1____Antwerpen______Antwerpen - Mechelen_____7________5___________103
2____Namen_________Namen - Sambreville_______4________2___________62
3____Oost-Vlaanderen_Gent - Aalst______________2________2___________50
4____Henegouwen____Charleroi - Bergen_________2________1___________69
5____West-Vlaanderen_Brugge-Kortrijk___________2________1___________53
6____Luik____________Luik - Seraing_____________2_______1___________25
7____Limburg________Hasselt - Genk_____________1_______1___________42
8____Vlaams Brabant__Leuven - Vilvoorde_________0_______0___________40
9____Waals Brabant___Eigenbrakel - Waver________0_______0___________14
10___Luxemburg______Aarlen - Bastenaken________Bastenaken, 2e stad van Luxemburg, heeft geen station meer.

Dus op basis van de verbinding tussen Kortrijk en Brugge kan je zeker niet stellen dat West-Vlaanderen onderbedeeld is. Het staat halverwege de Vlaamse provincies, en sluit de eerste helft af op nationaal vlak. De twee Brabanden doen absoluut nog slechter, hun twee grootste steden worden helemaal niet rechtstreeks verbonden. Anderzijds steekt Antwerpen er met kop en schouders bovenuit, en dat weerspiegelt wel de realiteit: Antwerpen is zeer goed bedeeld op treingebied. En zoals gewoonlijk is Luxemburg weer het kneusje: wat dat betreft is deze conclusie zeker representatief: geen enkele provincie in ons land heeft zo'n slechte treindienst als Luxemburg.

Ik vind dit knap en verfrissend in de poel van het nattevingerwerk. Maar ik mis toch wel één belangrijke factor: Brussel.

overweg13 schreef: ↑03 sep 2025, 18:20 Ik vind dit knap en verfrissend in de poel van het nattevingerwerk. Maar ik mis toch wel één belangrijke factor: Brussel.

Dat is dan ook buiten categorie om die in die lijst op te nemen.

overweg13 schreef: ↑03 sep 2025, 18:20 Ik vind dit knap en verfrissend in de poel van het nattevingerwerk. Maar ik mis toch wel één belangrijke factor: Brussel.

Daar zijn de toepaste criteria niet erg nuttig - twee grootste steden?
Wel handig zou een extra kolom zijn - of twee - met voor elke provincie het aantal treinen naar Brussel.

jan_olieslagers schreef: ↑03 sep 2025, 18:34

overweg13 schreef: ↑03 sep 2025, 18:20 Ik vind dit knap en verfrissend in de poel van het nattevingerwerk. Maar ik mis toch wel één belangrijke factor: Brussel.

Daar zijn de toepaste criteria niet erg nuttig - twee grootste steden?
...

Neen, maar het vertekent wel ineens de resultaten voor Vlaams-Brabant, omdat voor deze provincie eigenlijk de verbinding naar Brussel vanuit elke hoek veel belangrijker is dan het verbinden van de 2 grootste steden.

Ja, maar dat geldt voor de andere provincies evenzeer. Voor Hasselt, Genk, Gent, Antwerpen, Charleroi, Namur, ... is de verbinding met Brussel belangrijker dan met de andere provinciestad.

jan_olieslagers schreef: ↑03 sep 2025, 19:16 Ja, maar dat geldt voor de andere provincies evenzeer. Voor Hasselt, Genk, Gent, Antwerpen, Charleroi, Namur, ... is de verbinding met Brussel belangrijker dan met de andere provinciestad.

Neen, want het alternatief voor een rechtstreekse Hasselt-Genk is niet een overstap in Brussel, voor Leuven-Vilvoorde is dat wel een haalbaar en frequent alternatief.

Daarnaast lijkt het me beter om de 2 Brabanten te bekijken zoals vroeger, 1 provincie met Brussel als hoofdstad. Natuurlijk is er meerwaarde om de verbindingen vanuit zowel Vlaams als Waals Brabant te bekijken, maar dan eerder naar Brussel en niet Vilvoorde.
Daarnaast mist het interprovinciaal vervoer ook. Antwerpen is niet goed verbonden met Mechelen, het is goed verbonden met Brussel en Mechelen ligt ertussen. Gent is minder goed verbonden met Aalst omdat het tussen Gent en Aalst ligt, maar de snelste spoorlijn hun voorbijrijdt, daarom is Gent beter verbonden met Sint Niklaas. De verbinding Hasselt-Genk is zo pover omdat het enkel Hasselt Genk is, als men die zou doortrekken naar Nederland of Maasmechelen zou die er heel anders uit zien. Kortrijk en Brugge zijn beide goed verbonden met Gent en Brussel, de onderlinge verbinding is minder.
Luxemburg is een leegte, hoewel ik de situatie in Bastogne betreur, denk ik niet dat er veel vraag zal zijn tussen daar en Aarlen, eerder richting Namen, Brussel en Luxemburg. En Seraing is een deel van groter Luik, daar had je beter Verviers gekozen en Pont de Seraing meegeteld als een 3e L trein die het met Luik verbindt.

klaas schreef: ↑03 sep 2025, 18:04 (Disclaimer: ik heb deze criteria gekozen omdat ze makkelijk en objectief zijn. Je kan natuurlijk beargumenteren dat je het belang van tussenliggende steden, invloedssferen van buiten de provincie, relatie tussen de steden, aantal pendelaars, belang van elk van de steden,... ook mee moet nemen, maar deze factoren zijn veel moeilijker kwantitatief te bepalen. Vandaar deze 'beknopte' versie: hoe makkelijk geraak ik van de grootste naar de tweede grootste stad van de provincie?)

Het versimpelen van de analyse tot enkel de verbinding tussen de twee grootste steden per provincie zonder oog voor, welja, alle factoren die hier werden weggezet als te moeilijk, lijkt me toch problematisch... Maar wel een leuke oefening.

De verbinding met Brussel en met de grote steden van de andere provincies is trouwens net een bijkomende reden voor een goede bediening tussen Brugge en Kortrijk. Langs die lijn wonen er bij elkaar genomen dus een pak mensen, en hun verbinding met Brussel (en Gent) hangt af van de lijn Brugge-Kortrijk.

Ik vind het grappig om een verbinding Bastenaken - Aarlen te zien als criterium om na te gaan of Luxemburg goed bediend is of niet. Bastenaken heeft net niet evenveel inwoners als... Torhout. En Aarlen net iets meer dan Izegem. Met dat verschil dat ze twee keer zo ver uiteen liggen met nog minder tussenin, en in een omgeving waar het aanleg van een spoor niet zo evident is als in het platte West-Vlaanderen. Aarlen heeft het meeste baat met verbindingen naar het binnenland (Namen, Brussel) en Luxemburg stad, en Bastenaken heeft pech niet in die richting te liggen.

Ik dacht hetzelfde als desirootje: het heeft weinig nut om Vlaams- en Waals-Brabant apart te beschouwen, en zeker niet zonder Brussel erbij. Het zou op hetzelfde neerkomen als de provincie Antwerpen beschouwen zonder Antwerpen stad. Ik denk tevens dat er niet veel mensen in Vilvoorde gelukkig zouden zijn om treinen naar Brussel op te offeren ten gunste van Leuven of vice versa.

Ten opzichte van Limburg is het wel zo dat West-Vlaanderen het geluk heeft dat Brugge tussen Brussel en de kust ligt en Kortrijk tussen Gent en Rijsel, dus netjes op economisch belangrijke spoorlijnen. Limburg heeft pech dat Genk een eindstation is.

Om te beginnen: veel interessante opmerkingen. Ik pretendeer zeker niet dat dit een algehele maat is voor de kwaliteit van de dienstverlening per provincie, het is eerder een reactie op het argument dat Kortrijk en Brugge frequentere verbindingen verdienen als twee grootste steden van de provincie.

desirootje schreef: ↑03 sep 2025, 21:42 Daarnaast lijkt het me beter om de 2 Brabanten te bekijken zoals vroeger, 1 provincie met Brussel als hoofdstad. Natuurlijk is er meerwaarde om de verbindingen vanuit zowel Vlaams als Waals Brabant te bekijken, maar dan eerder naar Brussel en niet Vilvoorde.

Je hebt absoluut gelijk dat je de factor Brussel niet kan wegdenken uit Brabant. Maar dat was ook niet de scope van mijn overzichtje. In die zin vallen provincies gewoonweg niet te vergelijken.

desirootje schreef: ↑03 sep 2025, 21:42 Daarnaast mist het interprovinciaal vervoer ook. Antwerpen is niet goed verbonden met Mechelen, het is goed verbonden met Brussel en Mechelen ligt ertussen. Gent is minder goed verbonden met Aalst omdat het tussen Gent en Aalst ligt, maar de snelste spoorlijn hun voorbijrijdt, daarom is Gent beter verbonden met Sint Niklaas. De verbinding Hasselt-Genk is zo pover omdat het enkel Hasselt Genk is, als men die zou doortrekken naar Nederland of Maasmechelen zou die er heel anders uit zien. Kortrijk en Brugge zijn beide goed verbonden met Gent en Brussel, de onderlinge verbinding is minder.

Het klopt dat dat de verklaring is, maar voor mij is dat geen argument. De geografie van onze spoorlijnen is wat ze is, en is op de hoofdlijnen al vele decennia grotendeels hetzelfde. Ik ben van mening dat de dienstregeling zich hiernaar moet aanpassen. Wat ook de verklaring is: de reizigers Mechelen-Antwerpen zijn geholpen, en dat is wat telt.

desirootje schreef: ↑03 sep 2025, 21:42 En Seraing is een deel van groter Luik, daar had je beter Verviers gekozen en Pont de Seraing meegeteld als een 3e L trein die het met Luik verbindt.

Dit is inderdaad een beetje een vreemde eend in de bijt. Ik heb me die bedenking ook gemaakt, maar uiteindelijk heb ik me aan de originele vraag gehouden: de twee grootste steden. En ik heb ook steeds de verbindingen uit één station naar één ander station genomen. Om de reden dat wie in centrum-Seraing woont handiger wacht op een volgende trein uit Seraing dan zich nog naar Pont-de-Seraing te moeten verplaatsen (en ja, er is een gebied waar ze wel ongeveer gelijk zijn, maar de meeste mensen wisselen niet makkelijk van station. Een pendelaar gaat meestal niet zeggen dat wanneer zijn/haar vergadering 5 minuten vroeger klaar is, dat ie een trein van enkele minuten vroeger neemt naar een ander station omdat dat binnen dezelfde gemeentegrenzen ligt.
Maar Verviers is inderdaad relevanter. Hier het overzicht Luik-Verviers: afwisselend 3 en 4 treinen per uur in de week, en 2 in het weekend, met een gemiddelde snelheid van 62 km/u. Hiermee zou Luik van 6 naar 3 springen in de ranking.

Dewi schreef: ↑03 sep 2025, 22:58 Ik vind het grappig om een verbinding Bastenaken - Aarlen te zien als criterium om na te gaan of Luxemburg goed bediend is of niet. Bastenaken heeft net niet evenveel inwoners als... Torhout. En Aarlen net iets meer dan Izegem. Met dat verschil dat ze twee keer zo ver uiteen liggen met nog minder tussenin, en in een omgeving waar het aanleg van een spoor niet zo evident is als in het platte West-Vlaanderen. Aarlen heeft het meeste baat met verbindingen naar het binnenland (Namen, Brussel) en Luxemburg stad, en Bastenaken heeft pech niet in die richting te liggen.

c
Luxemburg is een dunbevolkte provincie met weinig belangrijke kernen, dus het leent zich minder goed tot het uitbouwen van een treinnetwerk, absoluut. Maar dat neemt niet weg dat de bediening in Luxemburg belabberd is. De enige serieuze regiostad (Aarlen) is éénmaal per uur verbonden met Namen (gewesthoofdstad) en Brussel (hoofdstad). En de overige steden met een kleinstedelijke invloedssfeer: Bastogne (geen station), Marche-en-Famenne (geen rechtstreekse verbinding met Namen of Brussel), Aubange (geen rechtstreekse verbinding met Namen of Brussel), Libramont (1/u naar Namen en Brussel), Durbuy (geen station, wel in de deelgemeenten en dan nog zonder verbinding met Namen of Brussel), Virton (geen verbinding met Brussel of Namen), Bertrix (een boemel naar Namen, niets naar Brussel), Neufchâteau (geen rechtstreekse verbinding met Namen of Brussel), La Roche (geen station) en Saint-Hubert (een station in een deelgemeente op meerdere kilometers van de stad, zonder rechtstreekse verbinding met Namen of Brussel). Bovendien vallen (uit het hoofd, verbeter me gerust indien fout) in het weekend meer dan de helft van de stations in de provincie terug op één trein per twee uur. Dat Luxemburg de slechtst bediende provincie van het land is, lijkt me buiten kijf te staan. Of het terecht is, dat is een andere zaak.

overweg13 schreef: ↑03 sep 2025, 18:20 Maar ik mis toch wel één belangrijke factor: Brussel.

U vraagt, wij draaien:
Een extra kolom die aangeeft hoe vaak de provinciehoofdstad met Brussel verbonden is*, met aangepaste ranking. Ik heb het criterium tussen de weekendfrequentie en de reistijd geplaatst:
*Enkel de 'nuttige' treinen, dus niet de stoptreinen die ingehaald worden door snellere verbindingen.

Rang_Provincie_______Stad 1 - Stad 2____________#(week)__#(weekend)__v____Brussel
1____Antwerpen______Antwerpen - Mechelen_____7________5___________103__3
2____Namen_________Namen - Sambreville_______4________2___________62___2
3____Oost-Vlaanderen_Gent - Aalst______________2________2___________50___4
4____West-Vlaanderen_Brugge-Kortrijk___________2________1___________53___3
5____Henegouwen____Charleroi - Bergen_________2________1___________69___2
6____Luik____________Luik - Seraing_____________2_______1___________25____2
7____Limburg________Hasselt - Genk_____________1_______1___________42____2
8____Vlaams Brabant__Leuven - Vilvoorde_________0_______0___________40____5
9____Waals Brabant___Eigenbrakel - Waver________0_______0___________14____0
10___Luxemburg______Aarlen - Bastenaken__________________________________1__Bastenaken, 2e stad van Luxemburg, heeft geen station meer.

De enige verschuiving is dat West-Vlaanderen over Henegouwen springt in de ranglijst.
Opvallend: ondanks de (schijnbare) consensus dat Brussel belangrijker is voor Brabant dan onderlinge verbindingen, is er geen rechtstreekse verbinding tussen Waver en Brussel.

klaas schreef: ↑04 sep 2025, 09:36 Dat Luxemburg de slechtst bediende provincie van het land is, lijkt me buiten kijf te staan. Of het terecht is, dat is een andere zaak.

Dat staat buiten kijf inderdaad, maar gezien alle factoren ook niet onverwacht. Met grappig bedoelde ik vooral dat als ik Bastenaken vergelijk met de steden op de as Brugge-Kortrijk, het net even groot is als Torhout qua inwoners (doch bijna 4 keer groter qua oppervlakte), wat eerder hier als 'dorp' werd benoemd.

klaas schreef: ↑04 sep 2025, 09:36 Opvallend: ondanks de (schijnbare) consensus dat Brussel belangrijker is voor Brabant dan onderlinge verbindingen, is er geen rechtstreekse verbinding tussen Waver en Brussel.

De opsplitsing van de provincie Brabant in Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Brussel is er ook nog maar gekomen sinds 1995. Dus toen die spoorlijnen werden uitgetekend, was er allicht nog geen sprake van Waver als provinciehoofdstad.

Ik blijf het spijtig vinden dat Bastogne niet uitgebouwd wordt tot een centraal punt voor alle OV. Met de invoering van expresslijnen komt men daar al enigszins toe, maar het zou pas ideaal worden als Bastogne opnieuw een treinstation wordt.

Dewi schreef: ↑04 sep 2025, 10:43 Dat staat buiten kijf inderdaad, maar gezien alle factoren ook niet onverwacht. Met grappig bedoelde ik vooral dat als ik Bastenaken vergelijk met de steden op de as Brugge-Kortrijk, het net even groot is als Torhout qua inwoners (doch bijna 4 keer groter qua oppervlakte), wat eerder hier als 'dorp' werd benoemd.

Inderdaad, maar inwoners zeggen niet alles. Torhout heeft slechts een heel kleine invloedssfeer die zich maar heel kort buiten de gemeentegrenzen uitstrekt. Enkel delen van Lichtervelde en Kortemark zullen op Torhout gericht zijn, voorts zal men in de omgeving meer op Roeselare of Brugge gericht zijn. Hoe dan ook afstanden die eerder met busvervoer gelinkt worden dan met treinen. Enige uitzondering zal de hogeschool zijn waarvoor de trein potentieel heeft. Voor iets grotere functies, minder alledaagse winkels,... liggen Roeselare en Brugge op een boogscheut.

Bastogne is inderdaad qua inwoners niet meer dan Torhout, en zelfs een pak minder in het stadscentrum. Maar doordat de eerstvolgende grotere stad op meer dan 35 kilometer ligt (vs 13 voor Torhout), zal Bastogne automatisch meer een centrumfunctie hebben.

Inwoners zeggen niet alles. Pakweg Erpe-Mere is even groot als Torhout qua inwoners. Zemst, Rixensart en het nabijgelegen Zedelgem zijn zelfs groter, terwijl je die niet bepaald als goed uitgeruste steden moet bekijken.

Ik ben hier geen strijd Torhout (of Kortrijk)-Bastogne van aan het maken, ik wil gewoon zeggen dat die plekken een heel andere realiteit hebben en moeilijk te vergelijken vallen. En dat heeft implementaties op het treinverkeer. Geen enkel redelijk mens zal zeggen dat Bastogne een halfuursverbinding per trein met Aarlen moet krijgen.

Waar het mij eerder om draaide was te zeggen: een mens is nogal snel egocentrisch, en ik probeer soms wat advocaat van de duivel te spelen om dat te weerleggen. Op L66 vragen ze waarom ze geen tweede weekendtrein kunnen krijgen. In Antwerpen vragen ze waarom de trein naar Brussel maar 8 dubbeldeksrijtuigen heeft. En in Schepdaal blijven ze zich afvragen waarom ze geen station krijgen. Wat een mens ook heeft, hij kijkt meestal naar boven om te zien wat een ander heeft dat hij niet heeft.

En ik maak me er zelf ook schuldig aan, al maak ik me wijs dat het objectief gestaafd is. Ik woon in Liedekerke en daar zagen we recent onze laatste IC-trein verdwijnen. Nu kunnen we enkel nog met de S-trein naar Brussel boemelen (tot daar aan toe), en zijn we onze verbinding met Gent en Leuven kwijt. Daar heb ik toen ook een lans voor gebroken op dit platform. Wist-je-datje: geen enkel station in West-Brabant (met de Zenne als grens) heeft nog een IC-trein naar Brussel!

De tussenliggende stations op L66 (Kortrijk-Brugge) zien minder dan de helft van de trafiek dan L50 (Brussel-Gent) (10k vs 21k, S-trein stations zoals Erembodegem en Liedekerke daargelaten). Ze bedienen zo'n 60k inwoners minder (220k vs 160k).
Hoe je dan kan zeggen dat dit dé investering is die dringend moet gebeuren..

Velen in deze regio nemen vermoed ik de wagen naar Gent? De lijn naar Gent kan je niet echt sneller maken lijkt me, ook al leg je een rechtstreekse trein in.