Het Groot Belgisch Treinen Forum

Puur uit nieuwsgierigheid naar de lokale geschiedenis.
Heeft iemand enig idee welk materieel er zou kunnen gebold hebben over de spoorlijn tussen Aalst en Dendermonde?
En welke lijn(en) dit zouden kunnen geweest zijn? (Ik vermoed dat het niet veel meer zal geweest zijn dan Aalst-Antwerpen)

Van m'n grootvader weet ik alleszins al dat er ook goederentreinen stopten in Hofstade.

Al eens gekeken bij de onvolprezen webpagina's van onze vriend Paul? Lijn 57, of een deel daarvan.

https://sites.google.com/view/belgische ... nyvgped1gt

Nu, wat het materiaal betreft: de bediening tussen Aalst en Dendermonde werd gestopt in 1964, en viel dus in de glorieperiode van de GC of GCI, allicht met stoomtractie.

Voor de bediening van de lijnen is de collectie dienstregelingen van de 'spoorse zolder' een goed beginpunt: https://www.tassignon.be/trains/documen ... #gsc.tab=0

Spoorlijn 57 was onder deel van de 'Dender-en-Waas' spoorlijn die in 1853-1856 privé geopend werd en in 1877 genationaliseerd werd (zie http://www.ethesis.net/spoorweg/Spoorweg_inhoud.htm), hoewel de treinen steeds van de Staatsspoorwegen waren en de maatschappij geen eigen rollend materieel had.

In 1880 waren er zeven H/T-ritten Aalst - Dendermonde - Lokeren.

In 1920, een periode waarin de spoorwegen nog aan het herstellen waren van de Wereldoorlog, is de spoorlijn ingeschakeld in een groter netwerk, mogelijk uit het idee zo weinig mogelijk materieel in te zetten:
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Sint-Gillis-Waas - Sint-Niklaas, waarbij dus telkens in Moerbeke werd kopgemaakt
- 1 rit Burst - Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Sint-Gillis-Waas, waarbij 2x (!) werd kopgemaakt in Aalst en in Moerbeke
- 2 ritten Sint-Gillis-Waas - Moerbeke - Lokeren - Dendermonde - Aalst, waarbij in Moerbeke werd kopgemaakt
- 1 rit Moerbeke - Lokeren - Dendermonde - Aalst - Burst, waarbij in Aalst werd kopgemaakt
- 2 ritten Aalst - Dendermonde
- 1 rit Dendermonde - Aalst
- 1 rit Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate
- 1 rit Erpe-Mere - Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke, waarbij in Aalst werd kopgemaakt
- 1 rit Dendermonde - Aalst - Erpe-Mere, waarbij in Aalst werd kopgemaakt
In totaal dus zes ritten per richting.

In 1931 zijn er op werkdagen (tegen dan begint er meer en meer onderscheid te komen tussen werkweek en zondag) zijn er de volgende ritten:
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke
- 1 rit Moerbeke - Lokeren - Dendermonde - Aalst
- 4 H/T-ritten Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate
- 1 rit Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate
- 2 H/T-ritten Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate - Eeklo
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde - Puurs - Boom - Hemiksem - Antwerpen-Zuid
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde - Puurs - Boom - Kontich-Molenstraat - Antwerpen-Zuid
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde
- 1 rit Dendermonde - Aalst
- 1 H/T-rit Dendermonde - Aalst - Jette - Brussel-Groendreef
In totaal dus twaalf/dertien ritten per richting.

In 1938 zijn er op werkdagen de volgende ritten:
- 2 H/T-ritten Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke
- 5 H/T-ritten Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate - Eeklo
- 1 rit Aalst - Dendermonde - Lokeren - Moerbeke - Zelzate - Eeklo - Maldegem
- 2 H/T-ritten Aalst - Dendermonde
- 1 rit Aalst - Dendermonde - Opwijk - Brussel-Noord
- 1 H/T-rit Aalst - Dendermonde - Puurs - Boom - Hemiksem - Antwerpen-Zuid
- 1 H/T-rit Dendermonde - Aalst - Jette - Brussel-Groendreef
- 2 ritten Dendermonde - Aalst - Jette - Brussel-Noord
In totaal dus veertien ritten per richting. Een aantal van die ritten zijn een 'TL', wat betekent dat het om een motorwagen (dieselrailcar) gaat.

Oh waaw, de dienstregeling was een stuk complexer dan ik me had voorgesteld. Dank voor de info.

Denk daarbij dat tot 1984 er nergens in België een gecadanseerde dienstregeling bestond. Trein reden dus van a naar b en dan naar c ipv van b naar a te rijden. Dit soms om te vermijden dat men stoomlocomotieven moest draaien. Treindiensten van vandaag met toen vergelijken is haast onmogelijk door totaal andere materieel gebruik.

Steven schreef: ↑29 apr 2025, 11:30Denk daarbij dat tot 1984 er nergens in België een gecadanseerde dienstregeling bestond.

Het IC/IR-plan in 1984 werd gepresenteerd als de invoering van strak gecadanseerde dienstregelingen maar daarvoor bestonden die ook al. In de vroege jaren-'80 waren op meerdere lijnen al gecadanseerde uurdiensten. Maar ook lang ervoor werden reeds links en rechts gecadanseerde diensten ingevoerd, bijvoorbeeld in 1935 na de modernisering van lijn 25.

jknockaert schreef: ↑29 apr 2025, 12:05

Steven schreef: ↑29 apr 2025, 11:30Denk daarbij dat tot 1984 er nergens in België een gecadanseerde dienstregeling bestond.

Het IC/IR-plan in 1984 werd gepresenteerd als de invoering van strak gecadanseerde dienstregelingen maar daarvoor bestonden die ook al. In de vroege jaren-'80 waren op meerdere lijnen al gecadanseerde uurdiensten. Maar ook lang ervoor werden reeds links en rechts gecadanseerde diensten ingevoerd, bijvoorbeeld in 1935 na de modernisering van lijn 25.

Dat was al zo in de jaren '50 en '60 op veel lijnen. Niet elk uur op exact dezelfde minuut, maar toch ongeveer. Tijdens mijn jonge jaren in Sint-Truiden kon je er van op aan dat er rond kwart over het uur een trein naar Landen ging, en kwart voor het uur naar Hasselt. Dat is tientallen jaren zo gebleven, voor en na de elektrificatie van lijn 21, tot de invoering van het IC-IR-plan in 1984

De elektrificatie van spoorlijn 25 in 1935 was (bij mijn weten) idd de eerste toepassing van een gecadanseerde uurregeling in België. Meestal gebeurde de invoering van een cadans voor Intercity-treinen ('direct's) samen met de elektrificatie van een lijn, zoals in 1954 op lijn 50A en in 1970-1973 op lijn 59. Voor semi-direct en lokale treinen gebeurde dat soms ook, maar voor 1984 was de dienstregeling nog veel meer 'verspitst' dan nu het geval, met veel treinen uitsluitend gericht op pendelaars en een erg mager aanbod in de daluren. Op de middag was er in sommige stations vaak twee of drie uur lang geen trein te bekennen. Het IC-IR plan hing niet toevallig samen met een enorme golf van elektrificaties: tussen 1979 en 1988 steeg de geëlektrificeerde netlengte van 1344 naar 2264 km. Trek-duwtreinen met dieseltractie waren in België een redelijke zeldzaamheid in de jaren '60 en '70, terwijl elektrische treinen vaak treinstellen waren (er zijn in totaal bijna 500 klassieke motorstellen gebouwd) die snel en eenvoudig te keren zijn.