groentje schreef:Je gaat wel redelijk licht over die feiten heen. Waarom is de trein voor de doorsnee Zwitser zo gewoon, zo deeluitmakend van het leven? En waarom is dat niet het geval in pakweg Frankrijk? Heeft dat wat te maken met die referenda, zoals je lijkt te suggereren? En wat en hoe dan?
In Zwitserland is zowat al het spoor dat ooit aangelegd is nog steeds in dienst. En daar zijn verschillende redenen voor.
1) Lokale verankering: In Zwitserland zijn er een stuk of vijftig spoorwegmaatschappijen. Vele hiervan hebben een stevige lokale verankering (vaak zijn gemeentes langs het traject aandeelhouder). Die lokale verankering, gecombineerd met de directe democratie zorgde er voor dat de meeste nog steeds bestaan.
Recent zijn er wel een hoop fusies geweest tot grotere bedrijven. Van het huidige BLS netwerk was zowat elke lijn ooit een afzonderlijke spoorwegmaatschappij...
2) De geografie. Vaak is een trein de enige mogelijkheid om A met B te verbginden. In een valei liggen nederzettingen mooi op een rij, en zijn dus makkelijk met een enkele OV lijn te onstluiten. Het privé verkeer moet noodgedwongen over dezelfde route, en is dus minder concurrentieel. En met het OV reizen heeft natuurlijk het voordeel dat je onderweg lekker naar het landschap kan kijken, dat in Zwitserland vaak het bekijken waard is.
3) Lage belastingen. In Zwitserland zijn de inkomstenbelasting en de sociale bijdragen erg laag. Een gevolg is dat werkgevers minder geneigd zijn hun werknemers een bedrijfswagen in plaats van meer loon te geven. In het bedrijf waar ik werk heeft niemand een auto van de zaak en zijn er 150 (betalende!) parkeerplaatsen voor 1900 werknemers. Vrijwel iedereen komt dus met het OV of (zoals ik nu ik weer in de buurt woon) met de fiets.
4) Directe democratie. Dit heeft een totale andere relatie tussen de bevolking en de overheid (en overheidsbedrijven) tot gevolg. De bevolking staat helemaal niet zo wantrouwig tegen alles wat van de overheid komt als in België.
In de gemeente waar ik woon (met zo'n 3800 inwoners een van de grotere aan de rand van Bern) is er geen gemeenteraad. De gemeente wordt bestuurt zoals je dat met een vereniging zou doen. Twee keer per jaar een algemene vergadering waar iedere stemgerechtigde burger op uitgenodigt wordt. (Niet stemgerechtigden, zoals een buitenlander als ik mogen ook komen, maar mogen niet mee stemmen).
Daar wordt een gemeentepresident gekozen, en worden de verschillende commissies aangeduid en over de begroting gediskussieerd. De gemeente zelf heeft slechts een tiental ambtenaren in dienst.
De gemeente subsidieert het busbedrijf dat voor een vlotte verbinding met het centrum van Bern zorgt, en die subsidie wordt dus elk jaar gestemd door de hele bevolking. Het busbedrijf weet dus dat ze er voor moeten zorgen een goede dienst aan te bieden.
Even iets uit eigen ervaring:
Ik pendelde tot twee maand geleden dagelijks van Solothurn naar Bern op de hoofdlijn van de RBS. Deze lijn is een mooit voorbeeld voor wat je met een interlokale tramlijn, zoals die vroeger overal door België reden) kan doen als je bereid bent een beetje te investeren.
De verschillende RBS lijnen kwamen tot de jaren 70 Bern binnen via het tramnet. Hele stukken straatspoor waren enkelsporig, met als gevolg dat de stellen in een richting links reden (dat bestaat overigens nog op bepaalde plekken in Zwitserlan).
Met de toename van het autoverkeer leverde dat problemen op, problemen die men in België oploste door te verbussen. Echter in Zwitserland kan dat niet zomaar. Voor zowat alles is toestemming van de bevolking nodig, en dus werd de RBS niet verbust, en werd er een dubbelsporige tunnel gebouwd, die de verschillende lijnen direct naar een kopstation onder Bern Hbf voert. In de volgende jaren werden de meeste secties straatspoor op eigen bedding gebracht en werden grote delen van het net verdubbeld. De RBS vervoert nu zo'n 30000 reizigers per dag naar Bern.
Dit is een stuk langer geworden dan ik verwachtte. Ik hoop dat ik hier niemand mee verveeld heb...
Krist
(Bremgarten bei Bern, Zwitserland)