Het Groot Belgisch Treinen Forum

Adler schreef:In het eerste hoofdstuk stelt het Rekenhof zich ondermeer serieuze vragen over de onafhankelijkheid van de verschillende diensten van de FOD Mobiliteit, zoals de DVIS (Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit der Spoorwegen) en het onderzoeksorgaan voor spoorwegongevallen.
Op 31 maart 2010 waren 21 van de 26 personen van de DVIS, waaronder het hoofd van de DVIS, gedetacheerd door de NMBS-groep !
De voorzitster van het directiecomité van de FOD heeft zelfs verlof zonder wedde genomen bij de NMBS Holding.
Nu is het juist de DVIS die op het terrein controles, inspecties en audits moet uitvoeren.
In feite wordt de NMBS dus gecontroleerd door personeel dat gedetacheerd is door de NMBS.
De Europese Commissie heeft België al verschillende keren in gebreke gesteld omwille van dit gebrek aan onafhankelijkheid, zonder enig resultaat.

EC schreef:Spoorwegveiligheid: België moet onafhankelijkheid veiligheidsinstanties waarborgen

De Europese Commissie eist dat België de Europese spoorwegregelgeving correct ten uitvoer legt en maatregelen neemt om ervoor te zorgen dat de veiligheidsinstantie en het onderzoeksorgaan voor ongevallen volledig onafhankelijk worden van de spoorwegondernemingen. Op grond van de spoorwegveiligheidsrichtlijn moeten de veiligheidsinstanties volledig onafhankelijk zijn zodat zij op objectieve en onpartijdige wijze kunnen optreden om de veiligheid van spoorwegpassagiers en –personeel zo goed mogelijk te beschermen. De Commissie heeft België in het kader van de Europese inbreukprocedures een ”met redenen omkleed advies” gestuurd. De Belgische autoriteiten beschikken nu over een termijn van twee maanden om de Commissie in kennis te stellen van de nodige maatregelen om dit aspect van de spoorwegveiligheidsrichtlijn correct ten uitvoer te leggen. Indien de Commissie binnen die tijd geen antwoord ontvangt, kan zij de zaak aanhangig maken bij het Hof van Justitie van de EU.

De Europese regelgeving

Doel van de Spoorwegveiligheidsrichtlijn (2004/49/EC) is de veiligheid van het spoorvervoer te verzekeren door te waarborgen dat de veiligheidsprocedures en ‑maatregelen transparant, evenredig en niet-discriminerend zijn. Daartoe dienen de lidstaten een onafhankelijke veiligheidsinstantie en een onderzoeksorgaan voor spoorwegongevallen op te richten. De veiligheidsinstantie verleent veiligheidscertificaten aan spoorwegondernemingen en veiligheidsvergunningen aan infrastructuurbeheerders en zij ziet toe op hun veiligheidsbeheersystemen. Het onderzoeksorgaan onderzoekt ernstige ongevallen en incidenten, trekt daar lering uit en formuleert ten behoeve van de nationale veiligheidsinstantie aanbevelingen om de veiligheid te verbeteren.

Waarom neemt de Commissie maatregelen?

De werknemers van de Belgische veiligheidsinstantie zijn gedetacheerd door de NMBS-Groep en kunnen op elk moment naar de nationale spoorwegmaatschappij (NMBS) terugkeren. Ook de leden van de raad van bestuur van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit beschikken over die mogelijkheid. De Commissie is van oordeel dat deze situatie de onafhankelijkheid van de veiligheidsinstantie en het onderzoeksorgaan belemmert en strijdig is met de Belgische verplichtingen op grond van de spoorwegveiligheidsrichtlijn.

De praktische gevolgen van een ontoereikende tenuitvoerlegging

Omdat België de onafhankelijkheid van de veiligheidsinstantie onvoldoende waarborgt, kunnen belangenconflicten rijzen tussen deze toezichthoudende instanties en de ondernemingen waarop zij toezicht uitoefenen. Dit is niet alleen strijdig met het non-discriminatiebeginsel, maar kan ook de doelmatigheid van het veiligheidstoezicht en van de onderzoeken van ongevallen in het gedrang brengen, waardoor uiteindelijk de veiligheid van spoorwegpassagiers en –personeel in gevaar zou kunnen komen.

Voor nadere informatie over de inbreukprocedures van de EU, zie MEMO/11/45.