Uit de oude doos : met omwegen naar Montenegro in 2003

[Portbou]

Nu al dertien jaar geleden reisde ik - hoofdzakelijk per trein - richting Montenegro.
Misschien brengt het hier nog iemand op ideeën.

zaterdag 23 augustus 2003


IC 2109 : Brussel Noord 09:45 - Libramont 11:44
L 5961 : Libramont 11:51 - Virton 12:32
bus 167a : Virton 12:52 - Athus 13:41
De reis begint in Brussel Noord met de IC naar Luxemburg.
Het is een reis met omwegen dus in Libramont stap ik over op het motorstelletje naar Virton.

Mooie Ardense landschappen als afscheid, hier een eindje voorbij Bertrix. Aangekomen in Virton. Hier overstap op bus 167A tot in Athus. Ik wilde met het Dagesbilljee een paar ommetjes maken in het Groothertogdom. Werken tussen Luxemburg-Stad en Dommeldange (en de trage vervangbus) hebben deze plannen grotendeels doorkruist, ik ben niet verder geraakt dan Ettelbruck. CFL 6939 : Athus 13:43 - Pétange 13:54
CFL 7739 : Pétange 14:10 - Luxembourg 14:34
?? : Luxembourg ??:?? - Ettelbruck ??:?? (bus tot Dommeldange)
IR 117 : Ettelbruck 15:21 - Luxembourg 15:45 (bus vanaf Dommeldange)

Dan langzaamaan verder richting Frankrijk.
Neen, we gaan nog niet naar huis. Met deze TER naar Metz.
TER 37363 : Luxembourg 17:15 - Metz 18:12 Opvallende architectuur van het station. Op de verbinding tussen Parijs en Frankfurt rijden nog de goeie oude Eurocity's, de ICE zal nog enkele jaren op zich laten wachten. Avondeten gezocht en gevonden in de buurt van het station.

En dan klaar voor de nachttrein naar het zuiden.
In 2003 reden er nog twee verschillende nachttreinen naar het zuiden vanuit Metz.

Enerzijds naar de Roussillon via Nîmes, Montpellier, Béziers, Narbonne, Perpignan tot Portbou. Anderzijds naar de Azurenkust via Avignon, Marseille, Toulon, Cannes tot Nice... de trein die ik zal nemen.
4238 : Metz 20:47 - Nice 08:20 De aankondiging van Simonne maakt al vakantiegevoelens los.
https://www.youtube.com/watch?v=6qKulQrj9zY

Ik heb een PREM's ticket van 19€ voor de sièges inclinables, gelukkig blijft het zitje naast me vrij.
Al bij al lukt het dus wel om te slapen.

[Portbou]

zondag 24 augustus 2003

4238 : Metz 20:47 - Nice 08:20

De nachtelijke rit verliep voorspoedig, redelijk goed kunnen doorslapen. Wakkerworden met zicht op de Middellandse Zee in de ochtendzon.
Iets na 8 uur bereikt mijn trein zijn terminus in Nice Ville.
Lang blijf ik hier niet. De reis met omwegen gaat verder.
Ik stap over op de Train des Merveilles :
TER 81325 : Nice 09:24 - Breil sur Roya 10:25.

In de trein kregen we een gedetailleerd toeristisch plannetje en was er een Guide-Conferencier die over het omroepsysteem uitleg gaf bij wat we zagen. Een heel goed initiatief van de regionale regering. Spijtig genoeg was de klank niet echt goed en zijn niet alle reizigers geneigd om te zwijgen als de gids spreekt.
Verrassend : In Sospel staan een hele reeks - weliswaar enkel nog goed voor de sloophamer - rijtuigen van de CIWLT.
Vergane glorie...
Aankomst in Breil sur Roya, het station doet al heel erg Italiaans aan... (logisch gezien de geschiedenis van deze streek).
Prachtig stadje, mooi gelegen tussen de bergen en aan een meertje.
Ik koop wat ontbijt bij elkaar en kan aan het meer de pianist beluisteren die aan het oefenen is voor een gepensioneerden-feest dat hier vanmiddag gepland is... in open lucht natuurlijk.

Ik maak ook een wandeling een eindje de berg op, tot aan het kerkje "Notre Dame des Oliveraies".
Tegen halfvier is het dan tijd om naar het station terug te keren.

Aan de zuidkant van het station de aftakking : à droite pour Nice, a sinistra per Ventimiglia.
Maar ik ga verder noordwaarts.
REG 22970 : Breil sur Roya 15:56 - Cuneo 17:15
REG 20176 : Cuneo 17:25 - Torino Porta Nuova 18:40


De spoorlijn klimt met enkele keertunnels naar zijn hoogste punt. Indrukwekkend.
Bij Limone bereiken we dan Italië...

In Cuneo overstappen op een moderne dubbeldektrein naar Torino.
Even de tijd genomen voor avondeten en dan rondhangen in het station tot aan het vertrek van mijn nachttrein.
Een bedevaartstrein onderweg naar Lourdes trok mijn speciale aandacht.
Om 22.40 is het dan tijd voor de volgende grote sprong zuidwaarts.
EXP 907 : Torino Porta Nuova 22:40 - Bari Centrale 10:34

Ik vind een leeg zit-6-compartiment en zal het de hele reis lang voor mezelf kunnen houden.
Kingsizebed met alle zetels uitgetrokken, ik slaap dus prima.
De netheid laat wel zwaar te wensen over, zoals helaas meestal in de Italiaanse espressi...

[Portbou]

maandag 25 augustus 2003

EXP 907 : Torino Porta Nuova 22:40 - Bari Centrale 10:34
(aka de uitslaaptrein naar Bari)

Kort na Ancona begint het al licht te worden en vang ik tussen het soezen door al wat mooie glimpen van de Adriatische Zee op. Maar in Bari aangekomen moet de conducteur me uiteindelijk nog komen wakker maken, gelukkig was Bari het eindstation.
Hier wordt mijn trein weggerangeerd.
Eerst "verlies" ik nog wat tijd in het station zelf.
Ik kan het vertrek meemaken van een Eurostar Italia trein naar Milano
https://www.youtube.com/watch?v=ucGwM8wZLT8 (beeldkwaliteit 2003 :-/)

En ik hoor ook dat de omroepster van het station een diploma snelspreken behaald heeft.
https://www.youtube.com/watch?v=IUax50S0YKE


(Hierna ben ik gestopt met filmpjes en geluidsopnames maken.
Het was 2003 en de geheugenkaartjes waren klein en duur :-))


Dan op stap door de stad, ik heb de hele dag om rond te dwalen.
We zijn echt in het diepe zuiden van Italië, ik voel me in mijn sas.
's Avonds wordt de reis dan verdergezet met de boot van Bari naar Bar.
Hier een beeld van de haven.
De maatschappij heet "Montenegro Lines", de boot "Sveti Stefan". We vertrekken om 22:00 en zullen in Bar aanleggen om 08:00.
Na twee nachten zitplaatsen trakteer ik mezelf hier op een cabine met douche, daar was ik onderhand wel erg aan toe.

[Portbou]

dinsdag 26 augustus 2003

Ik slaap erg diep en word wakker op het ogenblik dat onze boot de kaaimuren van Bar raakt.

Mijn eerste indrukken zijn bijzonder matig. Hoewel ik toch al wat ervaring heb met het zogenaamde Oostblok ben ik danig onder de indruk van de "erehaag" aan heel opdringerige taxichauffeurs en kamerverhuurders die me opwachten aan de uitgang van de haven.

Het weer is maar zozo en het stadje Bar maakt een erg droevige indruk.
Met de bus reis ik verder naar Kotor en daar wordt alles al veel beter. Prachtig gelegen stadje aan de Kotorbaai, helemaal ommuurd.

Ik stap er het Tourist Agency binnen en vraag naar een kamer bij bewoners.
"Geheel toevallig" was er net een kamer vrij in het huis van één van de medewerksters van het agency :-) Voor slechts 10 EUR per nacht ben ik voor de twee komende dagen onderdak. Er heerst wel watertekort : stromend water enkel verkrijgbaar van 6 tot 9 uur 's morgens... De rest van de dag kan ik "tanken" aan één van de vele jerrycans die overal in huis staan (en iedere dag tussen 6 en 9 worden bijgevuld).

Ook een huurauto kan geregeld worden... die moet ik wel in Herceg Novi gaan ophalen... dus nog even 45 km verder met de bus.
De weg langs de baai is prachtig.

Zodra ik de auto afgehaald heb rij ik nog de hele baai rond, tot in het plaatsje Rose, ten oosten van de monding van de Kotorbaai. Ik zie hier heel veel auto's met een "BG"-nummerbord en stel dan ook voor dit plaatsje te herdopen tot "Beograd-na-Moru". Er worden zelfs opschriften in het cyrillisch gebruikt.
Eén van mijn jongensdromen werd in elk geval werkelijkheid vandaag : in ex-Joegoslavië rondtuffen in een Zastava 8)

[Portbou]

woensdag 27 augustus 2003

Vandaag staat er een uitgebreide rondrit met mijn Zastava-tje op het programma.

Eerst de klim aangevat vanaf Kotor richting Cetinje, veel haarspeldbochten en prachtige zichten over de baai. Eventjes paniek toen ik een touringcar moest kruisen maar toch overleefd.
Kort bezoek (vooral vanuit de auto eigenlijk) aan Cetinje, de oude koninklijke hoofdstad, en dan verder langs een mooie brede weg ("Reconstructed with the aid of the European Union") naar de hoofdstad Podgorica.

Daar ben ik ook snel weg. Het is een zeer triestig aandoende stad, volledig in socialistisch-realistische stijl, hoogbouw zonder fantasie... Vroeger heette die stad Titograd (stad van Tito, de legendarische president van Joegoslavie) en ze moest waarschijnlijk model staan voor de socialistische droom... En ondertussen zat Tito zelf wel op zijn Brijuni-eilandjes...

Ik rij weer richting kust en bereik al snel het Skadarmeer.
Onderweg even een treintje afgewacht op de dam.
Dan naar het station van Virpazar gereden en gepicknickt.
In Montenegro neemt men de trein in het cyrillisch... en in Virpazar hangt de vertrektabel van Bar...
Ik rij verder over een erg smal wegje langs de zuidoever van het meer richting grens met Albanië. Prachtige vergezichten en doodstil. Geen dorpjes gedurende zeker 20km, een echt niemandsland. Dit meer is zonder twijfel het natuurschoon-hoogtepunt van deze trip.
In dat ene dorpje dat ik dan toch tegenkwam begon een oude Mercedes me te achtervolgen... haalde me in... en deed me stoppen. Dat was even een bang momentje... Gelukkig wilde die man alleen even reclame maken voor zijn "motel"... hij had het - piepkleine - rent-a-car-stickertje op mijn auto gezien en vandaar... Een zucht van opluchting en snel verder.


Ezeltjes op stap
Hier kom ik erg dicht bij Albanië.
Onderweg nog een heilige koe tegengekomen.
Uiteindelijk terug aan de kust aangekomen in de streek van Ulcinj. Op het strand Velika Plaza gaan liggen is er niet van gekomen... Ben gewoon op twee plaatsen een kijkje gaan nemen en het deed me eigenlijk denken aan Tunesie... De stranden zijn uitgebaat met van die parasolletjes en daar waar het niet uitgebaat is, is het een stort. Het zand is fijn maar zwart ipv het wit dat wij zo gewend zijn, dat is een raar zicht.
Vlak bij Albanië ligt het eiland Bojana. Hier zijn de rivierhuisjes met grote visnetten een speciale bezienswaardigheid. De vakantiehuisjes doen niet erg luxueus aan.
Veel afval overal waar ze het kwijt kunnen... Er is hier nog heel veel saneringswerk.
Voor de renovatie van kerken is er blijkbaar veel budget.
Ulcinj heeft een prachtige ommuurde oude stad, op de top van een heuvel, uitkijkend over de zee...
Ook vanaf het kerkhof.
Kwajongens met een pistool dat er erg realistisch uitziet. Dan langs de kustweg terug richting Bar. Even stoppen aan het station om de nachttreinen te zien.
Er zijn hier nog enkele ex-NMBS-rijtuigen in dienst. De plaatjes "Non-Fumeurs / Niet-Rokers" werden nog niet verwijderd.
Tenslotte terug naar Kotor, 60 km over een ondertussen erg donkere kustweg.
De Vrmac-tunnel tussen de kustweg en Kotor is erg substandaard : heel smal en onverlicht. Een heel avontuur...
(volgens wikipedia werd deze in 2004 aangepast aan de Europese standaard)

[Portbou]

donderdag 28 augustus 2003

De ochtend doorgebracht in Kotor, prachtig stadje. Ik weet zeker dat dit binnenkort terug een toeristische hotspot wordt.
Een beetje Yugostalgie
Dan richting Herceg Novi vertrokken. Middageten in het ook al zo mooi gelegen dorpje Perast. Het kader was prachtig (zowat met de voeten in de baai) maar het eten afschuwelijk...
Nog een laatste beeld uit mijn Zastava... (= Adriatic Highway, kustweg)


Op het busstation van Herceg Novi blijkt dat er vandaag geen bus meer richting Kroatië/Dubrovnik gaat.
Ik vind gelukkig enkele lotgenoten en we besluiten samen een taxi te nemen tot de grens.

Tevoet de grens oversteken mag niet en dus houdt een douanier voor elk van ons een auto aan en commandeert de chauffeur om ons mee de grens over te nemen. Beetje vreemd maar de chauffeur in kwestie leek niet verwonderd en deed er absoluut niet moeilijk over... Sterker nog, hij is al snel akkoord om me mee te nemen tot in Dubrovnik. Dat valt allemaal buitengewoon mee dus.

Na een heel vlotte rit door het uiterste zuiden van Kroatië kan ik vanaf het busstation Dubrovnik de bus van 15:30 richting Split nemen.
Onderweg een uitgebreide stop in Neum (waar iedereen aan het tabakshoppen slaat)
[In die tijd waren de verkeersborden in Neum nog exclusief in Latijns schrift.
Tegenwoordig staan er "tweetalige" borden met Latijns en Cyrillisch schrift... waarvan het Cyrillische dan meestal weggeklad wordt... doet wat denken aan de borden in onze faciliteitengemeenten...]
Ook in Ploce is de stop lang genoeg om me toe te laten snel een foto van het station te nemen.
Mijn bestemming vandaag is Brela. Ik kom er in de vroege avond aan.
Anders dan in Bar staat hier op het busstation niemand die kamers aanbiedt. Het zal me ook heel wat wandelen kosten om een vrije kamer te vinden. Uiteindelijk raak ik bij Marija onderdak al is het niet van harte... : een man alleen die maar één nachtje blijft... dat soort toeristen staat niet hoog aangeschreven in Brela.

Lekkere pizza vlak aan zee. De vakantie is nog niet voorbij.

[Portbou]

vrijdag 29 augustus 2003

's Ochtends sta ik heel tijdig op zodat ik nog wat van het strand kan genieten. Ik ga uiteindelijk zelfs even zwemmen, wel geen sinecure zonder watersandalen.

Kort voor de middag dan terug naar de bushalte en verder reizen richting Split.
Vanaf hier steek ik met een soort hovercraft terug over naar Italië.
We vertrekken om 17:00 en beleven enkele wilde uurtjes op een behoorlijk onstuimige Adriatische Zee. Veel van de passagiers maken dankbaar gebruik van de kotszakjes. Zelf blijf ik aan dek en concentreer me op de horizon... en blijf min of meer gezond.

Eén en ander leidt dan wel tot vertraging, we bereiken Ancona niet om 21:30 maar pas tegen 23:30.
Nachtelijke wandeling tot aan het station.
Omdat ik nog wel wat budget over heb en omdat ik absoluut wil vermijden de nacht in het gangpad van de nachttrein te moeten doorbrengen opteer ik voor een eersteklasbiljet naar Milano...

[Portbou]

zaterdag 30 augustus 2003 - zondag 31 augustus 2003

In afwachting van mijn trein naar Milano kan ik in Ancona heel wat eerdere nachttreinen richting zuiden zien doorkomen. Ze zitten allemaal eivol, ik vrees al het ergste.

En inderdaad... Netjes op tijd komt mijn trein afgeladen vol het station binnengereden.
ICNotte 780 : Ancona 02:09 - Milano Centrale 07:05

En dus kom ik alsnog in het gangpad terecht... in het eersteklasrijtuig weliswaar maar dat is een heel erg magere troost.

Gelukkig stappen er in Modena veel mensen uit en kan ik toch nog een kleine twee uurtjes genieten van twee zachte, tegen elkaar uitgetrokken, zetels in een compartiment.

Milano wordt dan jammer genoeg prima op tijd bereikt.

Kort de tijd voor wat koffie en cornetto... en dan snel naar de volgende trein.
IR 2183 : Milano Centrale 08:15 - Ventimiglia 12:55
Tot Genova lig ik nog in een diepe slaap... maar voor de mooie rit langs de Riviera dei Fiori doe ik mijn best om wakker te blijven en dat lukt ook.
De meeste van mijn medepassagiers op dit stuk zijn Afrikaanse snuisterijverkopers op weg naar één of ander strand.

In Ventimiglia aangekomen voel ik me dan net zo moe als deze man.
Met een "navette"-trein gaat het tot Menton...
Verder kon niet wegens een verzakking in de tunnel van Monaco-Monte Carlo.
Vanaf Menton dan met de bus verder...
In Monaco beslis ik dan op het laatste moment om niet op de trein naar Nice te stappen...
...en besluit in plaats daarvan een eindje langs de zee te lopen.
Er loopt een vrij goed kustpad rond de Cap d’Ail. De zee is prachtig vandaag… Net genoeg wind om prachtige branding te hebben zonder zelf weg te waaien. En aan de strandjes die ik onderweg passeer ligt het chicste en mooiste volk van Frankrijk te bakken. Ik paste niet echt in het plaatje…
Vanaf Eze neem ik dan de bus tot in Nice.
Nog net de tijd om wat avondeten te zoeken en dan naar het station voor de laatste nachttrein van deze reis : de Lorazur terug naar het noorden.
4330 : Nice 20:18 - Luxembourg 08:50
Het is de laatste zaterdagavond van augustus dus uiteraard zit de trein helemaal vol, ook mijn sièges inclinables.

Ik heb nog het geluk dat mijn buurman er al in Neufchâteau uitstapt en kan me dus nog iets beter uitstrekken voor de laatste uurtjes tot in Luxemburg.

Gelukkig is er in de laatste trein die ik neem heel weinig volk en kan ik in een tot-kingsize-bed-omgetoverd zit-6-compartiment lekker uitslapen tot Brussel.
INT296 : Luxembourg 09:08 - Brussel Noord 11:37

[groentje]

En nu weet ik weer waarom ik toch maar voor couchettes ga, of zelfs slaaprijtuig...
Bedankt voor dit boeiende verslag, het doet het bij mij weer kriebelen...

[Portbou]

En nu weet ik weer waarom ik toch maar voor couchettes ga, of zelfs slaaprijtuig...
Bedankt voor dit boeiende verslag, het doet het bij mij weer kriebelen...

Dertien jaar later ondertussen... ook ik ga nu eerder voor couchette en slaapwagen

[groentje]

Sowieso, anders verkies ik dagtreinen. Als je niet kan slapen, kan je beter iets te doen hebben, zoals naar buiten kijken.
Enkele keren moest ik zitten, meestal omdat ik te laat was om nog te boeken, of omdat ik 14 jaar was, en de CM I10-en had besteld voor de trein naar Chur, maar als ik niet kan liggen, probeer ik nachttreinen tegenwoordig te vermijden.
En ja, de leeftijd speelt ook een beetje mee, maar ik ben nooit goed geweest in rechtop zittend slapen.

[Shrek]

Heerlijke reis

[Portbou]

Sowieso, anders verkies ik dagtreinen. Als je niet kan slapen, kan je beter iets te doen hebben, zoals naar buiten kijken.

Op bepaalde plaatsen kan het ook leuk zijn om 's nachts naar buiten te kijken.
Als er niets te zien is behalve wat lichtjes is dat erg rustgevend.
Plaatsen als het meer van Lugano, de Adriatische kust tussen Ancona en Rimini, de Rijn tussen Koblenz en Mainz vind ik ook leuk om 's nachts langs te rijden. Of verlichte steden doorkruisen zoals Lyon, Berlijn, het Ruhrgebied...

Enkele keren moest ik zitten, meestal omdat ik te laat was om nog te boeken, of omdat ik 14 jaar was, en de CM I10-en had besteld voor de trein naar Chur, maar als ik niet kan liggen, probeer ik nachttreinen tegenwoordig te vermijden.
En ja, de leeftijd speelt ook een beetje mee, maar ik ben nooit goed geweest in rechtop zittend slapen.

Ach, het had indertijd natuurlijk ook wel met financiën te maken. Mijn budgetten waren beperkter dan nu.

[groentje]

Ja, financiën, dat heb ik ook gehad. Maar als spoorwegmedewerker krijg je echt wel een mooie korting, en voordien ging ik niet echt ver op reis...

[msts.be]

Eén van mijn jongensdromen werd in elk geval werkelijkheid vandaag : in ex-Joegoslavië rondtuffen in een Zastava
https://s32.postimg.org/rjkd24e51/087_Autootje.jpg
https://s32.postimg.org/fiyx1e6qd/088_Autootje.jpg

Da's geen Zastava, da's een Yugo ! En zelfs in de US of A, met al hun grote V8-motoren vindt men die cool:
https://www.youtube.com/watch?v=2sBhPe8PjME

Maar Jeremy Clarkson vindt het, zoals gewoonlijk, maar rommel:
https://youtu.be/RHmas6JXVi8?t=1m18s

Dan langs de kustweg terug richting Bar. Even stoppen aan het station om de nachttreinen te zien.
Er zijn hier nog enkele ex-NMBS-rijtuigen in dienst. De plaatjes "Non-Fumeurs / Niet-Rokers" werden nog niet verwijderd.
https://s32.postimg.org/hwumxmpat/175_Bar.jpg
https://s32.postimg.org/44g81zyj9/176_Bar.jpg

Yep, dat waren I4'en die naar Yugoslavië verkocht zijn in 1996. Nu staan de nog overblijvende ergens in Kosovo te wachten op hun sloop:
http://kosrail.de/sncb_i4.html

Met de oprichting van de Montenegrijnse Spoorwegen ZPCG in 2008 heeft men werkt gemaakt van de modernisering van het wagenpark, en heeft men naast gemoderniseerde GOSA Z2-rijtuigen ook ex-SNCF UIC-Y, MU's en T2 in dienst.

http://www.vagonweb.cz/fotogalerie/CG/ZPCG_Beelm.php (zitrijtuigen)
https://www.flickr.com/photos/ernstgoed ... 4057895306 (MU)
https://www.flickr.com/photos/ernstgoed ... 4057895276 (SNCF UIC-Y)