Omdat hier telkens een discussie ontstaat als er iemand het woord wagon gebruikt en sommigen beweren dat dit niet juist is als men eigenlijk een rijtuig bedoelt, heb ik de vraag gesteld aan de Nederlandse Taalunie.
Dit is het antwoord:
Wagon is correct in de betekenis 'spoorwagen'. Het kan ook gebruikt worden voor een spoorwagen die reizigers vervoert. Een specifiekere benaming is personenwagon.
Toelichting De Grote Van Dale (2005) neemt wagon zonder beperkend of afkeurend label op in de betekenis 'spoorwagen'. In die betekenis is wagon zowel in Vlaanderen als in Nederland gebruikelijk. Koenen (2006) geeft als betekenis 'elk van de wagens waaruit een trein bestaat'. Koenen vermeldt dat wagon met name gebruikt wordt voor wagens die bestemd zijn voor goederenvervoer. Het gebruik van wagon voor spoorwagens waarin reizigers vervoerd worden, is evenwel ook gangbaar. Enkele voorbeelden:
- Het leek een normale dinsdagochtendspits in de trein van Naarden-Bussum naar Utrecht. Duwen bij het instappen van de wagon en drukte in de coupé met een enkeling die stond. (De Telegraaf)
- Daar is de trein! Twaalf minuten voor vertrek, dus ruim de tijd om de goede wagon te vinden. (De Telegraaf)
- Er vielen geen gewonden, hoewel de reizigers, tegen de aanwijzingen in, niet in de wagon bleven. (De Morgen)
Van Dale vermeldt ook samenstellingen met wagon als tweede deel, waarin het eerste lid de lading noemt: kolenwagon, oliewagon, personenwagon, veewagon, waterwagon enz.
De Nederlandse Taalunie geeft me dus gelijk dat het woord wagon ook mag gebruikt worden voor een spoorwagen die reizigers vervoert.
Zelfs een gerespecteerde Nederlandse krant als de Telegraaf gebruikt dit woord in die betekenis.
treinbruno schreef:ofdat het nu wagon of rijtuig is, maakt toch niet uit
zolang iedereen mar weet wat je bedoelt
Voor mij maakt het niet uit maar ik ben het wat beu dat daar elke keer een reactie op komt als hier iemand het woord wagon durft gebruiken of als er een artikel verschijnt met het woord wagon in.
Sommigen willen hier heiliger zijn dan de paus en iedereen het NMBS-jargon opdringen wat een allegaartje is van archaische woorden die dan nog vaak letterlijke vertalingen zijn uit het Frans.
Ik heb ooit bij de VRT-taalraadsman gereclameerd toen in het nieuws eens te meer onterecht het woord "wagon" werd gebruikt voor een rijtuig, en kreeg het volgende antwoord:
Hartelijk dank voor uw reactie.
Dat de NMBS rijtuig gebruikt, betekent niet dat wagon geen correct alternatief is. Rijtuig is geen eigennaam maar een gewoon woord waarvoor synoniemen bestaan, die ook kunnen gebruikt worden. Het is ook niet omdat de post het over een omslag heeft dat wij het woord enveloppe niet meer mogen gebruiken.
Mijn mening hierover is duidelijk: "Wagon" mag dan niet taalkundig fout zijn, en van mij mag iedereen wagon of wat dan ook zeggen, wie deze term gebruikt toont daarmee enkel een gebrek aan kennis over het spoorwegwezen. Indien de VRT (of welk ander medium ook) als intellectueel geloofwaardig wil overkomen, moeten zij minstens de juiste terminologie kennen.
Dit heeft overigens niets met gallicistisch NMBS jargon te maken: ook bij de Nederlandse spoorwegen is "rijtuig" de officiële benaming.
Zou er niet beter een topic geopend worden die de mensen de gelegenheid geeft hun hart te luchten wat betreft taal? Want tussen de regels door zie ik hier en daar wel wat frustratie, wat overigens te begrijpen is, wanneer woorden of zinnen totaal verkeerd gevormd zijn of gebruikt worden.
Nu on-topic, ik begrijp wat Adler wil zeggen. Als je een woord gebruikt moet het correct zijn in zijn betekenis. Over de woorden wagon of rijtuig denk ik wel dat de meesten weten waarover het gaat als die woorden gebruikt worden maar er zijn andere woorden die taalkundig wel verkeerdelijk gebruikt worden en zo kunnen er onnodige discussies ontstaan.
LHOON schreef:Ik heb ooit bij de VRT-taalraadsman gereclameerd toen in het nieuws eens te meer onterecht het woord "wagon" werd gebruikt voor een rijtuig
Dus u plaatst uzelf boven de Nederlandse Taalunie ?
Los van de hele discussie wil ik de volgende opmerking toch even nuanceren:
Adler schreef:
Zelfs een gerespecteerde Nederlandse krant als de Telegraaf gebruikt dit woord in die betekenis.
Misschien laat je je afleiden door het oude logo en het klassieke formaat, maar De Telegraaf is zo ongeveer de grootste en meest populistische roddelkrant van heel de Benelux.
LHOON schreef:Ik heb ooit bij de VRT-taalraadsman gereclameerd toen in het nieuws eens te meer onterecht het woord "wagon" werd gebruikt voor een rijtuig
Dus u plaatst uzelf boven de Nederlandse Taalunie ?
Was mijn idee ook al, jij komt met een stevig onderboouwde uitleg en dat wordt zomaar afgedaan als een gebrek aan kennis
uit de uitleg van de taalunie maak ik op dat de spoorwegen een term gebruiken die in de Nederlandse taal niet gangbaar is, want ze verwijzen er niet naar als een meer gangbare term.
even een vergelijking: wij kennen alemaal een televisie, als de VRT of alle omroepen samen dit nu ineens zou omdopen tot kijktoesttel, dan is dat hun probleem en moet er niemand afkomen dat televisie geen correct Nederlands meer is. De enige reden wanneer dit verandert is wanneer het oude woord in onbruik geraakt, maar ik ben nog te jong om mij zo'n woorden te herinneren (of te oud )
taalkunde is ok, wat binnen de spoorweg in gebruik is, is vrij eenvoudig ingeroepen om verwarring te voorkomen
rijtuig = personenvervoer
wagon of wagen = goederenvervoer
als wagon voor de twee zou tellen kan dit in meerdere berichten intern tot verwarring zorgen en om die reden maken we dus gebruik van twee verschillende termen. ook de afkortingen zijn verschillend
HV= rijtuig (personen)
HG = wagen/wagon (goederen).
Steven schreef:taalkunde is ok, wat binnen de spoorweg in gebruik is, is vrij eenvoudig ingeroepen om verwarring te voorkomen
rijtuig = personenvervoer
wagon of wagen = goederenvervoer
als wagon voor de twee zou tellen kan dit in meerdere berichten intern tot verwarring zorgen en om die reden maken we dus gebruik van twee verschillende termen. ook de afkortingen zijn verschillend
HV= rijtuig (personen)
HG = wagen/wagon (goederen).
Het gaat hier niet om wat binnen de spoorweg in gebruik is maar om de taal die iedereen elke dag gebruikt in de omgang en die gebruikt wordt in de pers en de media.
Als de NMBS nu ook al gaat bepalen wat er kan en zal gebruikt worden in de Nederlandse taal, dan is het al ver gekomen.
overweg13 schreef:De Nederlandse Taalunie is ongetwijfeld voor het correct gebruik van leestekens.
Wat heeft dit nu met dit onderwerp te maken ?
Maar goed, als u alles in het belachelijke wil trekken, doet u dat dan maar.
U zal van mij hier geen last meer hebben.
Steven schreef:taalkunde is ok, wat binnen de spoorweg in gebruik is, is vrij eenvoudig ingeroepen om verwarring te voorkomen
rijtuig = personenvervoer
wagon of wagen = goederenvervoer
als wagon voor de twee zou tellen kan dit in meerdere berichten intern tot verwarring zorgen en om die reden maken we dus gebruik van twee verschillende termen. ook de afkortingen zijn verschillend
HV= rijtuig (personen)
HG = wagen/wagon (goederen).
Het gaat hier niet om wat binnen de spoorweg in gebruik is maar om de taal die iedereen elke dag gebruikt in de omgang en die gebruikt wordt in de pers en de media.
Als de NMBS nu ook al gaat bepalen wat er kan en zal gebruikt worden in de Nederlandse taal, dan is het al ver gekomen.
In elk geval zowel in het Engels (wagon of waggon) als in het Frans dekt dit woord de zelfde lading .
Dus wagon stoort en heeft mij nooit gestoord om dit in beide gevallen (reizigers en goederen) te gebruiken. En zie ander onderwerp over het testcircuit in Velin, daar gebruiken we ook VUZ(Tsjechisch) voor zowel goederen als reizigers.
overweg13 schreef:De Nederlandse Taalunie is ongetwijfeld voor het correct gebruik van leestekens.
Wat heeft dit nu met dit onderwerp te maken ?
Maar goed, als u alles in het belachelijke wil trekken, doet u dat dan maar.
U zal van mij hier geen last meer hebben.
Ik trek niets in het belachelijke. Maar de Nederlandse Taalunie als autoriteit aanhalen als het om het woord wagon haalt, en tegelijkertijd - zie sommige bijdragen - geen of nauwelijks leestekens gebruiken is niet echt consequent. Die Nederlandse Taalunie heeft nl. een stevige vinger in de pap van de Nederlandse spelling, en is voor een correct gebruik van leestekens. En ik kan het weten, want ik lees al dertig jaar hun maandbald "Onze Taal".
)
