za 13.03.2010

[Molenbruch Y.]

Dag,

TreinTramBus biedt haar leden vandaag de ideale gelegenheid om kennis te maken met één van de recentste uitbreidingen van ons spoorwegennet. Op het programma staat namelijk een korte, doch hoogst interessante uitstap naar het uiterste noorden van ons land, dat voor de treingebruiker sinds kort niet langer een onbereikbare leemte is. Tussendoor zullen we pauzeren in het gezellige Hoogstraten, een grensstadje dat qua erfgoed en bezienswaardigheden verrassend uit de hoek komt.

In juni van vorig jaar werd langs hogesnelheidslijn 4, die Antwerpen met de Nederlandse grens verbindt, het station van Noorderkempen (Brecht) geopend voor binnenlands verkeer. Een langverwachte indienststelling was het ongetwijfeld, om de meest diverse redenen. Zo biedt de trein hier een oplossing voor een mobiliteitsprobleem dat al jaren aansleept. Automobilisten deden er vroeger vaak ruim een uur over om het centrum van Antwerpen te bereiken, terwijl dat nu met een aanlokkelijke rittijd van amper 15 minuten kan. De eerste onofficiële cijfers overtreffen zelfs nog de verwachtingen, want op weekdagen is de parking al bijna te klein voor de 1100 reizigers die er dagelijks opstappen. Toch is dit succesverhaal er eentje met een lange voorgeschiedenis, die alle verbeelding tart. Het begon allemaal een drietal jaar geleden, toen de spoorinfrastructuur na zes jaren van aanbouw gebruiksklaar was. Volgens de oorspronkelijke plannen zou het station vanaf september 2007 bediend worden, maar dat bleek op z’n zachts uitgedrukt een nogal optimistische schatting. Door vertraagde leveringen beschikte de NMBS immers nog niet over tractiematerieel dat geschikt was om op deze hogesnelheidslijn te rijden. Dat moet immers tegelijkertijd voorzien zijn van het veiligheidssysteem ETCS II en kunnen rijden onder een wisselspanning van 25 kV. Keer na keer werd de opening uitgesteld, tot de NMBS vorig jaar dus met een doorbraak kwam in wat stilaan een never ending story leek te worden. Er werd een opmerkelijke trein samengesteld: een (tweespannige) HLE 13 in het midden, met aan beide uiteinden een M6-stuurstandrijtuig, dat wel compatibel is met ETCS II. Deze combinatie pendelde in eerste instantie enkel op weekdagen ieder uur heen en weer tussen Noorderkempen en Antwerpen. De inhuldigingsfestiviteiten verliepen echter in mineur, want door het jarenlange getalm waren de relaties tussen de NMBS en de betrokken gemeentebesturen onherstelbaar verzuurd. Ook in dat opzicht kwam de ingebruikname er dus geen dag te vroeg. Intussen is er wel ook een weekendbediening en een ruimer avondaanbod, maar op een rechtstreekse trein naar Brussel wordt het vanzelfsprekend wachten tot de HLE’s 18 eindelijk in dienst komen.

Het programma van de excursie:

2933 Bilzen 11:54 – Antwerpen-Centraal 13:17
0613 Antwerpen-Centraal 13:37 – Noorderkempen 13:52

0636 Noorderkempen 16:08 – Antwerpen-Centraal 16:23
2916 Antwerpen-Centraal 16:43 – Bilzen 18:08


We hebben rond half twee afgesproken in Antwerpen, dus kies ik voor IR c 2933 (Bilzen 11:54 – Antwerpen-Centraal 13:17). AM B 311 houdt er een vlot tempo op na, tot de seingever van dienst besluit te solliciteren voor de stommiteit van het jaar. Hoewel we geen vertraging hebben, houdt hij ons met een rood sein voor de stationsinrit van Hasselt gedurende een vijftal minuten op om de IC E richting Knokke eerst te laten buitenrijden. Het gevolg is dat twee treinen nodeloos vertraging oplopen, want ook de IR e richting Mol dient te wachten op aansluiting. Gelukkig is de dienstregeling tijdens het verdere verloop van de rit erg ruim, zodat we uiteindelijk alsnog stipt naar niveau -1 van het Antwerpse Centraal Station afdalen.

Een dertigtal leden is komen opdagen voor de halve daguitstap, die vlekkeloos begeleid wordt door Erik Heylen van de werkgroep Antwerpen. Na een korte verklaring waarom HLE 1349 ook alweer zo vreemd in het midden van de trein gepositioneerd is, nemen we plaats op de bovenverdieping van het voorste stuurstandrijtuig. Voor wie van het uitzicht wil genieten is dat ook nodig, want de hogesnelheidslijn is grotendeel ommuurd, om wat afscherming te bieden tegen het naastliggende bos en de parallel lopende E19. Een ietwat lange stilstand in Antwerpen-Luchtbal verklaart waarom onze IR s 613 (Antwerpen-Centraal 13:37 – Noorderkempen 13:52) een minuut te laat aankomt. We hebben echter ruim de tijd om de gloednieuwe infrastructuur te bekijken. De perrons liggen uit veiligheidsoverwegingen op twee zijsporen, en dus niet vlak naast de hogesnelheidslijn waar ook Thalystreinen tegen 300 km/u voorbijrazen. Ze zijn overdekt door twee gescheiden overkappingen, waarvan de grootste ook het voorlopige stationsgebouw beschut. Het gaat weliswaar om een blauwgeverfde container, maar alle diensten (loket, toiletten, dienstregelinginfo, …) zijn tenminste voorzien.

Ook De Lijn heeft haar steentje bijgedragen om dit station degelijk te ontsluiten. Hier is namelijk een nieuw busknooppunt gerealiseerd (met ideale aansluitingen), waardoor je bij wijze van spreken rechtstreeks van de trein in de bus springt, hetgeen de promotiefolder trouwens graag illustreert. Zo belanden we dan ook in bus 602, die we tot Hoogstraten zullen nemen. Alle andere ritten worden op deze verbinding worden blijkbaar door gelede bussen verzekerd, maar uitgerekend de onze doet het met een erg lawaaierige Van Hool A600 (110984), die uiteraard onvoldoende zitplaatsen biedt om de massale instroom die we veroorzaken aan te kunnen. De bestuurder rijdt zodanig roekeloos dat zelfs Erik Heylen even uit evenwicht wordt gebracht, tot jolijt van de dames op wier schoot hij belandt. Desondanks noteer ik toch nog vier minuutjes vertraging.

Het uitzicht van Hoogstraten wordt beheerst door de Sint-Catharinakerk, een imposante 16de eeuwse constructie in baksteen. We brengen in groep een bezoekje aan het begijnhof, waarna de geïnteresseerden verderop ook nog twee molens kunnen gaan bezichtigen. De rest van de groep zoekt ondertussen wat warmte op in één van de vele etablissementen.

De terugreis gebeurt in twee shiften, afhankelijk van hoeveel tijd men hier wil besteden. Ik ga voor de rit met vertrek om 15:42, waarvoor een Van Hool newAG300 (110965) komt opdagen. Weeral worden er zonder aanwijsbare reden 2 minuten vertraging bijeengereden. Dit ruikt toch naar een structureel tekort in de rittijd van lijn 602. Naast de stationssite zijn er blijkbaar werken aan de gang voor een (voetgangers)tunnel, die het centrum van Brecht makkelijk bereikbaar moet maken.

Uiteraard wordt IR s 636 (Noorderkempen 16:08 – Antwerpen-Centraal 16:23) verzekerd door dezelfde combinatie als daarstraks. Deze rit, tegen de logische reizigersstroom in, doet het qua bezetting helemaal niet slecht: ruim 20 passagiers, die bovendien niet malen over een minuutje vertraging. Daarentegen klaagt de vrouwelijke TBG steen en been over haar dienstfiche, die blijkbaar onvoldoende rekening houdt met de werkzaamheden op lijn 59. Door de aangepaste dienstregeling zijn er immers negatieve overstaps in haar schema geslopen.

De trouwe lezer van mijn verslagjes weet dat IR c 2916 (Antwerpen-Centraal 16:43 – Bilzen 18:08) ondanks herhaaldelijke meldingen nog steeds kampt met overbezetting, net zoals de volgende rit trouwens. Dit kan ik enkel bestempelen als een nonchalance van B-Technics, want capaciteitstekort tijdens het weekend is in principe relatief eenvoudig op te lossen. In Antwerpen-Berchem is spoor 5 blijkbaar buiten dienst, zodat we in de stationsinrit plots naar rechts wisselen en via spoor 8 op lijn 27 (en daarna lijn 15) terechtkomen. Verderop wordt er bovendien gewerkt tussen Aarschot en Testelt, waardoor AM B 418 ook daar een eindje over tegenspoor moet. Terwijl ik daarvan notities neem, houdt een man aan de andere kant van de coupé me met een nieuwsgierige blik in de gaten. Het blijkt een verzamelaar van allerhande soorten pennen te zijn, die in eerste instantie dacht een dat ik met een exclusief exemplaar uit mahoniehout schreef. Helaas past een waardeloos roodachtig plastieken exemplaar van de Universiteit Hasselt heel wat minder bij zijn uitgebreide collectie. Misschien is dat maar beter zo, want ik zal ze bij aankomst in Bilzen nog nodig hebben om een tweetal minuten vertraging te noteren.

Er stapt nog verrassend veel volk van de trein, dat zich blijkbaar niet heeft laten imponeren door de paniekzaaierijen van de onafhankelijke spoorvakbond OVS. De langzaamaanacties van komende maandag zullen meer dan waarschijnlijk wel iedereen treffen, zeker tijdens de spits, wanneer ook kleine vertragingen immers heuse sneeuwbaleffecten kunnen ontketenen. De verkeersleiding zal dan ongetwijfeld met de handen in het haar zitten om te verhinderen dat de vertragingen oplopen tot veelvouden van wat ik vandaag kon noteren. Vingers kruisen, zou ik zo voorstellen.

Groeten,

[Molenbruch Y.]

AM B 361 vertrekt in Bilzen als L-trein naar Hasselt. Let op het mooie stationsgebouw, dat ik voor de gelegenheid ook eens in beeld breng op de achtergrond.

Een zicht op de site van Noorderkempen, met links de pendeltrein op spoor 1 en rechts het busstation.

HLE 1349 tussen 2 M6-rijtuigen.

[Shrek]

mooi verslag, maar 1 klein detail: op L4 gebruikt de noorderkempen-pendel ETCS level 1, niet level 2 (etcs level 1 werd ook geïnstalleerd als backup-mogelijkheid voor de complexere level2, en daar maakt men nu handig gebruik van)